გურული არდადეგები;))

აქ ხშირად წვიმს და ყველაფერი მწვანეა.

საღამოობით კი, ყველაფერი მუქდება და მთელი დედამიწა ხდება ქლიავისფერი – როგორც გალაკტიონის “გურიის მთებში”.

უცნაური მიწაა – სველი და გრილი, მლაშე და ტკბილი ერთდროულად, დაფნის ბუჩქივით ხასხასა იუმორით გაჯერებული, ხშირად ცინიკური, აჩაქრებული კადრივით სასაცილო და ამავე დროს სევდიანია გურია…

მიუხედავად ამდენი იუმორისა, მივხვდი – მხოლოდ აქ, და არა დიდ და ასფალტიან ქალაქებში, შეძლებ წერო… ჩაწვდე და იპოვო, აღმოაჩინო და დაიმახსოვრო… იქნებ დასკვნასაც მიაგნო ან დაწერო ცხოვრების რეცეპტი, რომელიც თუნდაც ერთ ადამიანს გაუადვილებს, გაულაღებს ცხოვრებას… ჰო, ასეთი უცნაურია გურია…

დილით ცხელი რძე, ნაღებით, გაფიცხებული ხაჭაპური, თხილის ნედლი სუნი, აქა–იქ ბატების ყიყინი, მეზობლების სასაცილოზე სასაცილო სახელები და უფრო სასაცილო იუმორი… ჩუმი, ჩუმი შუადღე და ატამივით ვარდისფერი სამხარი… არცერთი კაფე და არცერთი გასართობი შენს ირგვლივ, მხოლოდ გზააბნეული მეზობლის ხბოს მოწყენილი ხმა შენს ნესტიან შუკაში… და ღელედან ჩერჩეტი ბაყაყების ყიყინი, რომლებიც სამუდამოდ ასცდნენ აზიური კულინარიის რეცეპტებში ჩახოხბვას…

მოდის საღამო და თითქოს არ მოდის… ხაჭაპურში ბლომად ჩაბუდებული ყველივით იწელება აქ დრო და გაქვს იმის დროც, რომ იტირო, ისე, როგორც ბავშვობაში – აუხდენელ ოცნებებზე… გაიხსენო და იქვე დაივიწყო ის, რაც იყო და ის, რაც არ იყო და ძალიან კი გსურდა, რომ ყოფილიყო…

აქ შეგიძლია ისუნთქო და იფიქრი ღრმად, იმაზე ღრმად, ვიდრე ჩემი ჭაა გათხრილი ეზოში და იფიქრო ყველაფერზე, რაზე ფიქრსაც ვერ ასწრებ თბილისში – საჭირო რაოდენობის ფულზე, ქართულ უცნაურ პოლიტიკაზე, მომავალ გეგმებზე, უსაქმურად გაცდენილ დღეებზე, შენი ოცნების იახტაზე – ხმელთაშუა ზღვის ნაპირებზე, არარსებულ ანგარიშებზე ფრანქფურტის ბანკებში, იდეალურ სიყვარულზე ან იდეალურ ცხოვრებაზე, რომელიც არ არსებობს, ან არსებობს და ჯერ კიდევ წინა გაქვს… ისე, როგორც ჩემი მეზობელი ლიანა ფიქრობს და ის უკვე 75 წლის არის… ამ დროს წვიმს, ან უკვე გადაიღო, ან იწვიმებს და არ გადაიღებს… მთელი სოფელი ღრუბელს უყურებს, რომელიც თხილის ბაღის ბოლოს ევკალიპტის მაღალი ხის ტოტებშია გაჩხერილი და სევდიან სისველეს ასხივებს…

მარტოობის შეგრძნება მძაფრდება საღამოობით, როცა ქრება მზე და როცა იცი, რომ სადღაც მარცხნივ უფრო თანამედროვე ბათუმია და კიდევ უფრო ბევრად მარცხნივ, მარცხნივ და მარცხნივ ლაღობს ევროპა, ლამაზი კაფეებით, ეიფელით და იახტებით…. ამ დროს გურული იუმორი გეხმარება, რომ არ მოიწყინო…

საღამოობით ეზოში ხმამაღლა ისმის ზღვის ქაფის ტყლაშუნი, ყველაფერი მლაშეა – ცრემლიც და ჰაერიც… თუმცა სიცოცხლე გრძელდება – ეზოში ტრიალებს ომბალოს სუნი… მე მაქვს წიგნების დიდი კარადა და თეთრი ბალიში, 0,5 გულიანი ფანქარი და რამდენიმე რვეული, მომწონს, როცა არ მძინავს და ველოდები… მაგრამ მაინც, როგორც ყოველთვის ღამის სქელ სიბნელეში მატარებელი აუცილებლად მოულოდნელად ჩაიყივლებს კუ–კუუუუ…. და ვითვლი ვაგონებს, ანთებულ ფანჯრებს….



ეს გურიაა, ზღვით, მზით, იუმორით და სევდით გაბღენძილი… და თუ ოდესმე არ გამოგიცდიათ გურიის გაღიმებული სიმარტოვე, უნდა იგემოთ…

http://pirveliculinary.com/

ჯუანშერი – „ვახტანგ გორგასლის ლაშქრობა ოვსეთში“

[გაიოზ მამალაძე]

რუსი იმპერიალისტები და მათი მარიონეტი ოსი სეპარატისტ-ტერორისტები აცხადებენ, რომ ცხივნელის რეგიონი, რომელსაც ისინი სამხრეთ ოსეთს უწოდებენ, ჩვენიაო. რა თქმა უნდა, ვერასდროს ვერ დაამტკიცებენ საქართველოს მტრები, ცხინვალის რეგიონის, ჩრდილო ქართლის, შიდა ქართლის ჩრდილო ნაწილის, ისტორიული ქართული ტერიტორიის, ოსურობას.

იქნებ ოცნება აქვთ, რომ სადმე არქეოლოგიური გათხრების შედეგად, რაიმე დამამტკიცებელ საბუთს წააწყდნენ, მაგრამ ამგვარი გათხრების წარმოებას არ ვურჩევს სეპარატისტ-ტერორისტებს, მარიონეტებს, რუსების მონებს, ვინაიდან, იმ ტერიტორიაზე მხოლოდდამხოლოდ ქართული ისტორილი ძეგლები თუ აღმოჩნდება, ქართული წარწერები და სხვა.

ვერც ერთ ოსურ ძეგლს, ვერც ერთ საბუთს, ვერც ერთ წარწერას ვარასოდეს ვერ აღმოაჩენენ ჩრდილო ქართლში და დვალეთში საქართველოს მტრები… როცა იმ ტერიტორიებზე ქართველთა კულტურული ცხოვრება ჩქეფდა, არც რუსებს და არც ოსებს დამწერლობა არ ჰქონდათ…

არაკორექტულმა კამათმა, ცრუ არგუმენტებმა შესაბამისი პასუხები იცის…

წავიკითხოთ ჯუანშერის „ცხოვრება ვახტანგ გორგასლისა“ და დავრწმუნდებით, რომ კოკოევი და პუტინი მატყუარა ადამიანები არიან…

კოკოევებო, პუტინებო, მედვედევებო, დუგინებო … უძველესი ქართული კულტურის ძეგლებით, მათ შორის ჯუანშერის ნაწარმოებით, მტკიცდება, რომ ეს ტერიტორია ჩვენია, ხოლო ჩვენი დიდი მეფეების, ჩვენი წმინდანების, ჩვენი უბრალო წარმოშობის ადამიანების, მეომრების მაგალითები კი გვარწმუნობს, რომ იმ მიწებს აუცილებლად დავიბრუნებთ…

ჯუანშერის თხზულება არის შესანიშნავი ლიტერატურული ძეგლი და ისტორიული წყარო, სადაც, ლამაზი ქართულით მოთხრობილია ისეთი ამბები, რაც ქართველთა უფლებებსა და ვაჟკაცობას, ქართველთა მტრების კი ქურდ-ბაცაცობას, და აუცილებელ მარცხსა ამტკიცებს…

გავზარდოთ შვილები, ჩვენი ახალგაზრდები ჯუანშერის ნაწარმოებით, ვახტანგ გორგასლისა და მისი მეომრების მაგალითით, და კავკასიის მთები კვლავ დაიწყებს დრეკას, როცა ისინი ქართველი ჯარისკაცის ფეხსაცმელებით დააბიჯებენ ჩვენს წმინდა მიწაზე, ცხინვალში, ჯავაში, ავლევში, აჩაბეთში და უფლის ნებით კვლავ ჩაკეტავენ, გიორგი მეთორმეტის მიერ სისულელით გახსნილ დარიალის კარს…

დღეს, გავიხსენოთ როგორ დაარბია დიდმა ვახტანგ გორგასალმა თავისი დის მომტაცებელი ოსები, რომლებიც მაშინაც აწუხებდნენ საქართველოს…

ოსები ბედნიერად ცხოვრობდნენ ყოველთვის ჩვენს სამშობლოში, როდესაც ლოიალურად იყვნენ განწყობილნი ჩვენდამი… ასე იქნება მომავალშიც…

მაგრამ, იმ ოსებს, ვინც ბაყათარს და თარხანს, კოკოევს და მათნაირებს მიემსგავსებიან საქციელით, დღეს იქნება თუ ხვალ, უსათუოდ დასჯის ქართველი ვაჟკაცი, რომელიც ვახტანგ გორგასალივით იტყვის: „არა დავითმინო კიცხევა ოვსთა“, როცა რუსეთი თხასავით გაყიდის თავის ოს „მეგობრებს“, ან როცა რუსეთი დაიშლება… რუსეთიც დაისჯება და სასტიკად, აგერ ნახავთ…

ეჰეიიი, საქართველოს მტრებო! ჩვენ, ჩვენი წინაპრების სისხლით მორწყულ მიწაზე უარს არ ვამბობთ!..

ქართლის ცხოვრება

ჯუანშერი

ცხოვრება ვახტანგ გორგასლისა

ლაშქრობის გაპირვა ოვსეთზე

და დაამტკიცეს ლაშქრობა ოვსეთისა, და განიყარნეს ყოველნი სახლად თჳსად კაზმად. ხოლო ვახტანგ მეფემან წარავლინა მოციქული წინაშე დედის ძმისა მისისა ვარაზ-ბაკურისა, რანისა ერის-თვისა: აუწყა ლაშქრობა ოვსეთისა და ითხოვა მისგან შეწევნა. ხოლო მან სიხარულით აღუთქუა, რამეთუ ქუეყანა მისი-ცა ტყუე-ქმნილ იყო ოვსთაგან.

ხოლო ვახტანგ მოუწოდა ყოველთა სპათა ქართლისათა; და შემოკრბეს ყოველნი და დაიბანაკეს მუხნარს და ხერკს, ამიერ და იმიერ არაგუსა: და იყო ასი ათასი მჴედარი და სამოცი ათასი ქუეითი, და გამოგზავნნა ვარაზ-ბაკურ სპანი თჳსნი თორმეტი ათასი მჴედარი.

და ვახტანგ მეფე განვიდა ქალაქით მცხეთით, და განასრულნა სპანი თჳსნი და განასხნა: მოეწონნეს სიმრავლითა, ცხენ-კეთილობითა და მოკაზმულობითა, და იხილნა ყოველნი იგი მხიარულად და აზარვით, რამეთუ სავსენი იყვნეს , შურითა ოვსთათა. აღივსო სიხარულითა და მადლობდა ღმერთსა. შემოვიდა ქალაქად, და აღასრულა შჳდეული ერთი ლოცვითა, და მარხვითა, და ღამის-თევითა; და განუყო ხუასტაგი დიდ-ძალი გლახაკთა.

და დაუტევნა განმგებელად სამეფოსა თჳსისა დედა მისი საგდუხტ და დაჲ მისი ხუარანძე, და დაწერა ანდერძი ესრეთ:

„უკეთუ არღარა შემოვიქცე ცოცხალი, დაჲ ჩემი ხუარანძე შეირთოს მირიან, რომელი ეყვოდა ვახტანგს მამის ძმის-წულად, ნათესავისაგან რევისა, მირიანის ძისა, რომელი სიძე იყო თრდატ სომეხთა მეფისა, მან შეირთოს დაჲ ჩემი, და მან იპყრას მეფობა“.

და ესე დაწერილი დედასა მისსა მისცა, და სხუასა არა-ვის აუწყა. და იგი მირიან, მამის ძმის-წული მისი, დაუტევა მცხეთას.

წარვიდა ვახტანგ და დადგა თიანეთს. და მუნ მიერთნეს ყოველნი მეფენი კავკასიანნი ორმოცდაათი ათასი მჴედარი. და წარემართა სახელსა ზედა ღმრთისასა, განვლო კარი დარიალანისა.

შესლვასა მისსა ოვსეთად იყო ვახტანგ წლისა თექუსმეტისა.

მაშინ მეფეთა ოვსეთისათა შეკრიბნეს სპანი მათნი და მოირთეს ძალი ხაზარეთით, და მოეგებნეს მდინარესა ზედა, რომელი განვლის დარიალანსა და ჩავლის ველსა ოვსეთისასა. და მას-ცა მდინარესა არაგჳ ჰქჳან, რამეთუ ერთის მთისაგან გამოვალს თავი ორთა-ვე: ქართლისა არაგჳსა და ოვსეთისა არაგჳსა.

და დაიბანაკეს ორთა-ვე სპათა ამიერ და იმიერ, რამეთუ მდინარისა მის პირსა ორგნითვე ქარაფნი იყვნეს კლდისანი, ჭალაკნი და ველოვანნი პირთა მდინარისათა. და განეკრძალნეს ერთმან-ერთისაგან, და დაიცვნეს გზანი ქარაფთანი, და დადგეს ეგრეთ შჳდ დღე.

ამა შჳდსა დღესა ბრძოლა იყო ბუმბერაზთა მდინარესა მას ზედა. მაშინ ოვსთა რომელ ჰყვეს ნიჯადნი ხაზართანი, მათ თანა ერთო კაცი ერთი გოლიათი, სახელით თარჴან. გამოვიდა ესე თარჴან ხაზარი, და ჴმა ყო ჴმითა მაღლითა, და თქუა:

“გეტყჳ თქუენ, ყოველთა სპათა ვახტანგისთა, ვინ-ცა არს თქუენ შორის უძლიერესი, გამოვიდეს ბრძოლად ჩემდა“.

ხოლო ვახტანგ მეფესა რომელ ყვეს სპანი სპარსთა ნიჯადნი, მათ თანა ერთო კაცი ერთი, რომელსა ერქუა ფარსმან-ფარუხ: ამისდა ვერ-ვის დაედგნეს ბრძოლასა შინა, რამეთუ მრავალი ლომი ჴელითა შეეპყრა. ესე განვიდა ბრძოლად თარჴანისად.

და აღიზახნეს ორთა-ვე, და მიეტევნეს ურთიერთას. და პირველსა-ვე შეკრებასა უხეთქნა ჴრმალი ფარსმან-ფარუხსა ჩაბალახსა ზედა, და განუპო თავი ვიდრე ბეჭთამდე.

მაშინ დაჭმუნდა ვახტანგ და სპანი მისნი, რამეთუ არა-ვინ დარჩა მათ შორის მსგავსი ფარსმან-ფარუხისი. შეძრწუნდეს ყოველნი იგი სპანი, და აღივსნეს მწუხარებითა.

და დაღამდა დღე იგი, და ვახტანგ შევიდა კარვად თჳსად. და დადგა ლოცვად, და ცრემლითა ევედრებოდა ღმერთსა, და ვიდრე განთენებადმდე არა დაჯდა ქუე ლოცვისაგან: ითხოვდა ღმრთისაგან შეწევნასა. და მინდობითა ღმრთისათა ეგულებოდა თჳთ-ბრძოლა თარჴანისი, რამეთუ უშიშ იყო ვითარცა უჴორცო, და იმედი ჰქონდა ღმრთისაგან და ძალისა თჳსისაგან.

ვითარ განთენა, კუალად შთამოვიდა თარჴან კიდესა მდინარისასა, აყუედრებდა კუალად, და ითხოვდა მუქარასა, და არა-ვინ იპოვა სპათა შორის ვახტანგისთა მბრძოლი მისი.

მაშინ ვახტანგ რქუა სპათა თჳსთა:

- „არა მინდობილ ვარ მე ძალისა ჩემისად და სიმჴნისა ჩემისად, არამედ მინდობითა ღმრთისა დაუსაბამოსათა, სამებისა ერთარსებისა ყოვლისა დამბადებელისათა განვალ თჳთ-ბრძოლად თარჴანისა“.

მაშინ განკჳრდეს წარჩინებულნი იგი, აყენებდეს ვახტანგს და მრავალ-ღონედ ზრახვიდეს, რათა-მცა დააყენეს ბრძოლისაგან რამეთუ ყრმა იყო ვახტანგ, და არა იცოდეს გამოცდილება მისი.

არა ერჩდა ვახტანგ, არამედ დაამტკიცა ბრძოლა მისი; გარდაჴდა ცხენისაგან და დავარდა ქუეყანასა ზედა, თაყუანის-ცა ღმერთსა, აღიპყრნა ჴელნი თჳსნი და თქუა:

- „ჰე, უფალო, დამბადებელო ყოვლისაო და შემმატებელო კეთილთაო, აღმამაღლებელო მოსავთა შენთაო! შენ იყავ მწე ჩემდა, მოავლინე ანგელოზი შენი ძალად ჩემდა, და დაეც უსჯულო ისი, და არცხჳნე მგმობართა შენთა, რამეთუ არა ძალისა ჩემისად მინდობილ ვარ, არამედ მოწყალებისა შენისად“. მოიქცა ვახტანგ და აღჯდა ტაიჭსა თჳსსა, და რქუა სპათა თჳსთა: – „ევედრებოდით ღმერთსა და ნუ შეძრწუნდებით“.

წარვიდა ვახტანგ, და დადგეს სპანი მისნი ზურგით მისსა; შეძრწუნდებოდა და სავსენი მწუხარებითა თჳს-თჳსსა სჯულსა ზედა ევედრებოდეს ღმერთსა.

ა~. აქა ვახტანგისი და თარჴანის ომი და მოკლვა თარჴანისი ვახტანგისგან

მაშინ ვახტანგ ჩავლო გუერდი და შთადგა მდინარისა პირსა; აქუნდეს ჴელთა ოროლნი. მოხედნა თარჴან და რქუა:

„მე გოლიათთა და გმირთა გამოცდილთა მბრძოლი ვარ, არა ყმა-წურილთა, გარნა შენ ზედა-ცა დავიმდაბლო თავი ჩემი“.

აღიზახნეს და მიეტევნეს ურთიერთას, და პირველსა-ვე შეკრებასა სცნა ვახტანგ ოროლნი სარტყელსა ზედა; და ვერ უფარა სიმაგრემან საჭურველისამან, და განვლო ზურგით და მოკლა.

ხოლო ქართველთა ნუგეშინის-ცემულთა და სავსეთა სიხარულითა აღიზახნეს ჴმითა საშინელითა, და შეწირეს მადლობა ღმრთისა მიმართ. ხოლო ვახტანგ მას-ვე ადგილსა გარდაჴდა ცხენისაგან, და დავარდა მიწასა ზედა, თაყუანის-ცა ღმერთსა და თქუა:

- „კურთხეულ ხარ შენ, უფალო, რომელმან მოავლინე. ანგელოზი შენი და დაეც მტერი ჩემი; შენ ხარ აღმამაღლებელი მოსავთა შენთა; შენ ხარ, რომელმან აღადგინი ქუეყანისაგან გლახაკი და სკორეთაგან აღამაღლი დავრდომილი“.

მოჰკუეთა თავი თარჴანს, აღჯდა და წარვიდა ლაშქართა თჳსთა თანა. და ყოველთა მათ სპათა ჴმითა აღწევნულითა შეასხეს ქება ვახტანგს და მადლობდეს ღმერთსა.

ბ~. აქა ვახტანგისი და ბაყათარ ოვსის ომი და მოკლვა ბაყათარისა ვახტანგისგან

და მეორესა დღესა სხუა გამოვიდა ბუმბერაზი ოვსთაგან, რომელსა ერქუა ბაყათარ. იგი იყო გოლიათი; და რაჲთგან დაეწყო მჴედრობად, ვერ-ვის დაედგნეს მისთჳს ბრძოლასა შინა. და მოესრა ყოველი მბრძოლი მისი: რამეთუ იყო სიგრძე მშჳლდისა მისისა თორმეტი მტკაველი და ისარი მისი ექუსი მტკაველი. მოდგა ესე ბაყათარ პირსა მდინარისასა და ჴმა ყო ჴმითა მაღლითა და თქუა:

- „ვახტანგ მეფეო, ნუ განლაღნები შენ მოკლვისათჳს თარჴანისა: არა ერთო იგი გოლიათთა და ამისთჳს მოიკლა იგი ყმა-წურილისა მიერ. აწ უკეთუ შენ-ვე გამოხვიდე მბრძოლად ჩემდა, მოგხუდენ ჩემგან ბრძოლანი ფიცხელნი, რომელთაგან ვერ-ღა-რა განერე. თუ არა ვინ-ცა სპათა შენთაგანი გამოვიდეს, მისთჳს-ცა მზა ვარ“.

მაშინ პასუხ უგო ვახტანგ ბაყათარს და რქუა:

- „არა ძალითა ჩემითა ვსძლე თარჴანს, არამედ ძალითა დამბადებელისა ჩემისათა. და არა მეშინის მე შენგან, ვითარცა ძაღლისა ერთისაგან, რამეთუ ძალი ქრისტესი ჩემ თანა, და ჯუარი მისი პატიოსანი საჭურველ ჩემდა“.

და განაწესნა ვახტანგ სპანი და დაადგინნა განმზადებულად; და აღჯდა ტაიჭსა შეჭურვილსა ჯავშნითა, და აღიღო ფარი მისი ვიგრის ტყავისა, რომელსა ვერ ჰკუეთდა მახჳლი, და ჩავლო გუერდი და მიდგა მახლობელად მდინარისა. ჴმა უყო ბაყათარს და რქუა:

- „არა გამოვალ მე მდინარესა, რამეთუ მეფე ვარ; არა მივეახლები მე სპასა ოვსეთისასა, რამეთუ წარწყმედითა ჩემითა წარწყმდების სპა ჩემი ყოველი. ხოლო შენ მონა ხარ, და წარწყმედითა შენითა არა ევნების სპათა ოვსეთისათა, ვითარცა ძაღლისა ერთისათა. გამოვედ მდინარესა ჩემ-კერძო“.

მაშინ ბაყათარ ოვსმან აღასრულა სიტყუა მისი და რქუა:

- „მე მომკლველმან შენმან გამოვლო მდინარე, არამედ პირისაგან მდინარისა უკუ-დეგ სამ უტევან“.

მაშინ ვახტანგ უკუდგა. გამოვლო მდინარე ბაყათარ, და უწყო სროლად ისრითა. მაშინ ვახტანგ სიფიცხლითა თუალთათა, და სიმახჳლითა გონებისათა, და სიკისკასითა ტაიჭისა მისისათა ირიდებდა ისარსა: რამეთუ შორს-ვე იხილის ისარი მომავალი, და უხლდებოდა და სიმარჯჳთ მიეახლებოდა. ამიერ და იმიერ სპათაგან იყო ცემა ბუკებისა და დაბდაბთა. და იზახდეს ჴმითა აღწევნულითა სპანი ორნი-ვე, ქართველნი და ოვსნი, რომლითა იძრვოდეს მთანი და ბორცუნი. და ვერა ჰკრა ისარი, ორისა ისრისაგან მეტი, ბაყათარ ფარსა ვახტანგისსა, და ვერ ჰკუეთა ყოვლად. და კუალად ჰკრა სხუა ისარი ცხენსა ვახტანგისსა, და გააგდო შიგა. და ვიდრე დაეცემოდა ცხენი ვახტანგისი, მიუჴდა ზედა და უხეთქნა ჴრმალი მჴარსა ბაყათარისსა, და ჩაჰკუეთა ვიდრე გულამდე.

მაშინ-ღა დაეცა ცხენი ვახტანგისი, სწრაფით მიჰყო ჴელი და შეიპყრა ცხენი ბაყათარისი. და პირველ დავარდა ქუეყანასა ზედა, და თაყუანის-ცა ღმერთსა, და შეწირა მადლობა უმეტეს პირველისა. აღჯდა ცხენსა ბაყათარისსა, და მოდგა მახლობელად სპათა თჳსთა, და რქუა ჴმითა მაღლითა:

- „მჴნე იყვენით და განძლიერდით, რამეთუ ღმერთი ჩუენ-კერძო არს!“

ხოლო სპანი იგი წარემართნეს განმზადებულნი, ცხენ-თორნოსანნი და ჯაჭუ-ჩაბალახოსანნი, წინა კერძო და მათ უკანა ქუეითნი, და ქუეითთა უკანა სიმრავლე მჴედართა, და ესრეთ მიმართეს ოვსთა. ხოლო ოვსნი წარმოდგეს ქარაფსა ზედა და დაასხეს ისარი, ვითარცა წჳმა მძლაფრი.

მაშინ ვახტანგ მეფე მოქცეულ იყო სპასა მისსა ზურგით რჩეულითა მჴედრითა, უზახებდა და განაძლიერებდა და ნუგეშინის-ცემდა სპათა მისთა. მაშინ წინა ცხენ-თორნოსანთა აღვლეს გზა ქარაფისა, აღჴდეს ვაკესა, და აღუდგეს უკანა ქუეითნი და შემდგომად სიმრავლე მჴედართა.

და იქმნა ბრძოლა ძლიერი მათ შორის. ხოლო ვახტანგ უკეთუ მარჯუენით-კერძო იბრძოდის, მარცხენით-კერძო ძრწოდიან; და უკეთუ მარცხენით-კერძო იბრძოდის, მარჯუენით-კერძო ძრწოდიან. და ეგოდენსა სიმრავლესა სპათასა იცნობებოდა ჴმა ვახტანგისი, ვითარცა ჴმა ლომისა; და თანა ჰყვებოდეს მას ორნი მჴედარნი: არტავაზ ძუძუს-მტე, ძე საურმაგ სპასპეტისა, და ბივრიტიან სეფე-წული. და იგინი-ცა იბრძოდეს მჴნედ.

მაშინ იძლივნეს ოვსნი და ივლტოდა ბანაკი მათი. მოისრნეს და ტყუე იქმნნეს, ხოლო უმრავლესი მეოტი ოვსთა მათგანი ცოცხალი შეიპყრეს უკ-მოჴსნისათჳს ტყუეთასა, რომელნი წარტყუენულ იყვნეს პირველ ოვსთაგან ქართველნი. ვითარ უკ-მოიქცეს დევნისაგან, და დაიბანაკეს ბანაკსა-ვე თჳსსა: სამ დღე განისუენეს და შეწირეს მადლობა ღმრთისა მიმართ. და მერმე განიბნივნეს ტყუენვად ოვსეთისა, შემუსრნეს ქალაქნი მათნი, და აღიღეს ტყუე და ნატყუენავი ურიცხჳ.

ხოლო დაიმორჩილნა ოვსნი და ყივჩაყნი, და შექმნა კარნი ოვსეთისანი, რომელთა ჩუენ დარიანისად უწოდთ. და არაშენა მას ზედა გოდოლნი მაღალნი, და დაადგინა მცველად მახლობელნი იგი მთეულნი. არა ჴელეწიფების გამოსვლად დიდთა მათ ნათესავთა ოვსთა და ყივჩაყთა თჳნიერ ბრძანებისა ქართველთა მეფისა.

და განვიდეს პაჭანიკეთს, რამეთუ მაშინ მუნ იყო პაჭანიკეთი მოსაზღვრედ ოვსეთისა, მდინარესა მას ოვსეთისასა წიაღ, და ჯიქეთი მუნ-ვე იყო. შემდგომად ჟამთა მრავალთა იოტნეს პაჭანიკნი და ჯიქნი თურქთაგან; და წარვიდეს პაჭანიკნი დასავლით-კერძო, ხოლო ჯიქნი დაემკჳდრნეს ბოლოსა აფხაზეთისასა. და მოტყუენა ვახტანგ პაჭანიკეთი და ჯიქეთი, და შეიქცა, და მოადგა ოვსეთსა-ვე. და მეფენი ოვსთანი შელტოლვილ იყვნეს სიმაგრეთა კავკასისათა. აღდგეს მათ შორის მოციქულნი, და დაიზავნეს. და ითხოვეს ვახტანგისგან ოვსთა, ნაცულად დისა მისისა, ოცდაათი ათასი ტყუე ოვსეთისა, ყოველი უკეთესი, რომელი სახელ-დებით თქუეს ოვსთა. და მისცა ვახტანგ ოცდაათი ათასი ტყუე დისა მისისათჳს, და ესე მოიყვანა.

ხოლო ტყუენი ქართველნი რომელ ჰყვეს ოვსთა ექუსსა მას წელსა, იგი ყოველნი უკ-მოიჴსნნა თჳთო თჳთოსათჳს, და აღიღო მძევალი ოვსთაგან და მძევლისათჳს მისცა სხუა ტყუე ოცდაათი ათასი, და რომელი უკ-მოიჴსნა ტყუე ქართლისა, რიცხჳთ სამას ორმოცდაათი ათასი, და რომელ დარჩა ტყუე ოვსი ამათ განტეობილთაგან კიდე თუალვით ექუსას ორმოცდაათი ათასი თჳნიერ პაჭანიკთა და ჯიქთასა. და ესე ყოველი აღესრულა ოთხ თუე.

მაშინ მეფემან განუტევნა ნიჯადნი იგი სპარსთანი და მეფენი კავკასიანთანი ნიჭითა დიდითა, წარმოგზავნნა დაჲ მისი მირანდუხტ და ტყუე იგი მოველი გზასა დარიალისასა, და თჳთ სპითა დიდითა ქართლისათა წარმოვიდა გზასა აფხაზეთისასა. სულ-გრძელად და უშიშად იწყო ბრძოლად ციხეთა აფხაზეთისათა. რამეთუ მეფე ბერძენთა ლეონ დიდი უცალო იყო ბრძოლისაგან სპარსთასა, და ვერ-შემძლებელ იყო სპათა გამოგზავნად აფხაზეთს; და სამ წელ წარტყუენნა ყოველნი ციხენი აფხაზეთისანი ვიდრე ციხე-გოჯამდე.

და მოვიდა სახლსა მისსა, ქალაქსა სამეუფოსა მცხეთას. გაეგება წინა დედა მისი, და დანი მისნი, და სიმრავლე ქალაქისა მამათა და დედათა მიუფენდეს საჴელთა და სამოსელთა მათთა ფერჴთა ქუეშე მისთა. და აყრიდეს თავსა დრამასა და დრაკანსა, და აღწევნულითა ჴმითა შეასხმიდეს ქებასა; რამეთუ არა რომელსა მეფესა ექმნა ეგე-ვითარი ძლიერი წყობა.

მაშინ ვახტანგ მეფემან შეწირა მადლობა ღმრთისა მიმართ მრავლითა ლოცვითა და ღამისთევითა, და გლახაკთა მიცემითა. და გასცა ნიჭი ერსა თჳსსა, და წარჩინებულ ქმნნა მჴედარნი, მსახურნი მჴნედ და გამოცდილნი წყობასა მას შინა ოვსთასა. და წარსცა ძღუენი ნატყუენავისა მისგან დედის ძმისა მისისა თანა ვარაზ-ბაკურისა: მონა ათასი, ცხენი საჴედარი ათასი, ჴდალი ცხენი ათასი. და კუალად წარსცა წინაშე სპარსთა მეფისა მონა ათი ათასი, ცხენი საჴედარი ათი ათასი, ცხენი ჴდალი ათი ათასი. ესე ყოველი მიუძღუანა სპარსთა მეფესა ჴელითა ბინქარან ეპისკოპოსისათა, და ითხოვა სპარსთა მეფისაგან ასული ცოლად; ხოლო სპარსთა მეფემან მოსცა ასული მისი ცოლად, რომელსა ერქუა ბალენდუხტ. და მოსცა სომხითი და ყოველნი მეფენი კავკასიანნი ზითვად და მისწერა მის თანა წიგნი, რომელსა პატრუცაგსა წერილ იყო ესრეთ:

„ურმისდისგან, ყოველთა მეფეთა მეფისა, ვახტანგის მიმართ, ვარან-ხუასრო-თანგისა, ათთა მეფეთა მეფისა ახოვანისა“. და მოუწერა მან ბრძოლა კეისრისა, რამეთუ კეისარი განსრულ იყო ბრძოლად სპარსთა.

მაშინ ვახტანგ აუწყა ყოველთა სპათა მისთა და ყოველთა მეფეთა კავკასისათა. შემოკრბეს და დადგეს მტკუარსა იმიერ და ამიერ, ვითარ ორასი ათასი და მოერთო ვარაზ-ბაკურ, დედის ძმა მისი, ერის-თავი რანისა, ბრძანებითა სპარსთა მეფისათა, სპითა ადარბადაგანისათა, რანისა და მოვაკანისათა, ვითარ ორას ათასითა მჴედრითა.

მას ჟამსა იყო ვახტანგ წლისა ოცდაორისა; და იყო იგი უმაღლეს კაცთა მის ჟამისათა, და უშუენიერეს სახითა და ძლიერი ძალითა, რომელ ჭურვილი ქუეითი ირემსა მიეწიის, უპყრის რქა და დაიჭირის, და ცხენი ჭურვილი აღიღის მჴართა ზედა და მცხეთით აღვიდის ციხესა არმაზისასა. და მარტო იყო იგი ძე მამისა მისისა, და ერთი დაჲ მისი ხუარანძე-ცა იყო ძლიერი და შუენიერი. და ნათესავისაგან მირიან მეფისა მორწმუნისა ვახტანგ და დანი მისნი დარჩომილ იყვნეს: იგინი იყვნეს ნათესავნი ბაქარ მირიანის ძისა.

ხოლო მირიან და გრიგოლ იყვნეს ნათესავისაგან რევისა, მირიანის-ვე ძისა, და აქუნდა მათ კუხეთი, და ცხოვნდებოდეს რუსთავს ციხე-ქალაქსა. რამეთუ შემცირებულ იყვნეს ურთიერთსა კლვითა.

მირიან მეფისითგან ვიდრე ვახტანგ მეფისამდე გარდაცვალებულ იყო ნათესავი რვა და მეფენი ათნი, და წელიწადი ას ორმოცდაჩჳდმეტი, ხოლო ეპისკოპოსნი წესსა ზედა ჭეშმარიტსა გარდაცვალებულნი რვანი, ხოლო სხუანი შემშლელნი წესისანი.

დიმიტრი უზნაძე – ცხოვრების აზრი ( ფრაგმენტები )

ჩვენი დანიშნულების ობიექტური ხასიათი, კაცობრიობის ისტორიული წარსულიდანაც ნათლად ჩანს, თორემ რად იქნებოდა ჩვენთვის უკვდავი თემისტოკლე და ფიდიასი, არისტოტელე და პლატონი, ალექსანდრე და ნაპოლეონი, რომელთაც გაცილებით უკეთ შეეძლოთ მოეწყოთ თავიანთი პირადი ბედნიერება. მაშინ მათ მაგიერ კაცობრიობის გმირთა პანთეონში პირველი რიგი დათმობილი ექნებოდათ ალკიბიადესა და კრასუსს, კატილინასა და ლუკულუსს, მაშინ მაჰმადი და ბუდა, კონფუცი და ქრისტე თავს დახრიდნენ ეპიკურესა და არისტოკრატ რომაელთა წინაშე, რომელთა ცხოვრება მუდამდღე განცხრომა იყო, მაგრამ კაცობრიობა ამათ წინაშე როდი იხრის ქედს, ამათ სახელებს როდი აღბეჭდავს ოქროს ასოებით თავის მეხსიერების დაფაზე.მას უფრო ისეთნი აინტერესებს, რომელთა ცხოვრება პირად ბედნიერებას კი არ მისდევდა, არამედ ობიექტური შინაარსის შემოქმედებას ემსახურებოდა. მხოლოდ ასეთთა ცხოვრებაა ჩვენთვის საყურადღებო და ისიც იმდენად, რამდენადაც ისინი ამ ობიექტური შინაარსის შემოქმედებას ეწეოდნენ.
ამიტომ კაცობრიობის მთელი ისტორიული წარსული შემდეგი სურათის სახეს იღებს. წარმოიდგინეთ უდიდესი ბალავერი, რომელზეც უნდა აიგოს დიდი ნაგებობა და ამ ბალავრის გარშემო მილეთი ხალხი, ათასი და ათიათასი ადამიანი ირევა ამ მომავალი შენობის საფუძველზე. ზოგს მძიმე ლოდი გაუდვია ზურგზე და ბალავრისკენ მიისწრაფვის, მეორე კირს და სილას ეზიდება იმავე ადგილისაკენ, ზოგი კიდევ გარს დახვევია ბალავერს და ნიჩბითა და ჩაქუჩით, ლომებითა და ბარით მოძრაობის კორიანტელს აყენებს მის გარშემო. ამ ადგილიდან ცოტა მოშორებით, იქვე გაშენებულ ბაღში კი მრავალი, ფერადებში გამოწყობილი ქალი და კაცი მხიარულების ჟრიამულებით, ცეკვითა და სიმღერით განცხრომას მისცემიან. მათ სახეს სიამოვნებისა და კმაყოფილების ბეჭედი აზის და ისინი განცვიფრებით და დაცინვით მისჩერებიან იმ საკვირველ ადამიანებს, რომელნიც იქ რაღაც არაჩვეულებრივი ფუსფუსით ბალავერს და რაღაცას აშენებენ; რატომ და რისთვის რომ კითხოთ, თვითონაც ვერ გეტყვიან. ამიტომაც მათ სულელებად და გიჟებად მიაჩნიათ ის ადამიანები, თავიანთ ორი დღის სიცოცხლეს ასე უაზროდ რაღაც შენობის აგებს რომ ანდომებენ.
ჩვენი ისტორიული წარსულიც სწორედ ასეთი მუშაობაა. ჩვენც გვაქვს ასაგები რაღაც დიდი შენობა, რომელიც ჩვენს წინაპრებს დაუწყიათ და შემდეგ მისი დამთავრება ჩვენთვის გადმოუციათ. ამგვარად, დაბადებიდანვე დაყოლილი გვაქვს თან ის დანიშნულება, რომელსაც მთელი ჩვენი ძალ-ღონე უნდა მოვახმაროთ. ჩვენი მოვალეობა ამ სახით იმთავითვე განსაზღვრულია. გასაკვირი არ არის იმიტომ, რომ ჩვენი ცხოვრება ინსტიქტურად მხოლოდ ისეთ პიროვნებებს თვლის ყურადღებისა და თაყანისცემის ღირსად, რომელნიც მთელ თავიანთ ძალ-ღონეს ასეთი შენობის აგებას ახმარენ, ხოლო ისეთნი, რომელთაც ამგვარი შენება სისულელედ და სიგიჟედ მიუჩნევიათ, რა გასაკვირია, რომ ჩვენი მეხსიერებიდან უგზოუკვლოდ ქრებიან.

...

დატვირთული და დახუთული ქუჩიდან ჩადიხარ ქვემოთ, ხალხის რაოდენობა მცირდება, მაგრამ იზრდება საინტერესო დეტალები, რომლებზე დაკვირვება რაღაცნაირად გიზიდავს.

ესკალატორი. საწინააღმდეგო მიმართულებით მიმავალი ხალხი, ყველა განსხვავებული. პეპელა გოგონები, თეთრ “საროჩკიანი” და “რუგზაკიანი” რამდენიმე ერთნაირი ბიჭი, დედა კიკინებიანი ბავშვით. ორი მოხუცი ქალი რაღაცას განიხილავს, ერთი გოგო პატარა სარკეში იყურება და პომადას ისწორებს, ტუჩების მოძრაობით რა თქმა უნდა.

ამ დაკვირვებაში გართულს ვიღაცა აუცილებლად დაგეჯახება, კიბეებზე ჩარბის. უკან კიდე ვიღაც გემრიელად მოკალათებულა ერთ-ერთ საფეხურზე.

მოკლე და საინტერესო პერიოდი მატარებლის მოლოდინში. რატომღაც სასიამოვნო სუნი, სულ კიდესთან დგომა სასიამოვნო მუსიკის ფონზე და წათამაშება სიმაღლის შიშთან, რელსებზე დაკვირვება.

ჰაერის სწრაფი მოძრაობის შეხება და ამისგან გაწეწილი თმა, ვერაფრით რომ ვერ იმორჩილებ.

რუსთაველი. შემდეგისადგური – მარჯანიშვილი.

ხალხით გაჭედილი ძველი ვაგონები.

ქერად შეღებილ ქალს ჩასძინებია. მის გვერდით დედა-შვილი სხედან. დედას ბავშვის სასკოლო ჩანთა მუხლებზე უდევს, გაშლილი ხელი ნიკაპქვეშ ამოუდია და ჩაფიქრებულა. ბავშვი ფეხებს აქანავებს.

“სმენადახშული” ადამიანები და ინტერესი მათი მუსიკისადმი. აბსურდული ვარაუდი, რომ არც ერთ მათგანს არ ექნება ერთი საერთო მუსიკაც კი.

ვაგზლისმოედანი. გადასასვლელიმეორეხაზზე.

გარბიან, გეჯახებიან… საპირისპიროდ და შენი მიმართულებით… ალბათ უმრავლესობას არც ეჩქარება და აქაც ბრბოს მომენტია – ერთი გარბის და დანარჩენები მიყვებიან.

ფეხს არ უჩქარებ, სეირნობა მეტროშიც სასიამოვნოა.

ბოლო წამს წასული ბოლო ვაგონი და ცხვირწინ დახურული კარი. არ განაღვლებს, რაღაცნაირად გიხარია კიდეც.

ორი გოგო “პადრუჩკით”. ერთს თეთრი, ფუშფუშა და გრძელი ქვედაბოლო აცვია, “საროჩკაც” თეთრი. დიდი, ლურჯთვლიანი საყურე უკეთია და თვალები წარბებამდე შეუღებია. თმები გადაუწევია და თავზე სათვალე “დაუბრძანებია”. ხელზე უცნაური ბიჟუტერია უკეთია, რომელიც არაჩვეულებრივად ავსებს დეფორმირებულ კლატჩს. გრძელი ქვედაბოლოს ქვეშ შავი ფეხსაცმელი ეფექტურად იმალება, მხოლოდ მის ფერს არჩევ და კვდები ინტერესით როგორია.

ხალხის რაოდენობა იზრდება და შესაბამისად დაკვირვების ობიექტთა რიცხვიც. მატარებლის მოსვლა და ჩაშლილი გეგმები, თვალის დახამხამებაში (ალბათ ამ სიტყვის ყველაზე ზუსტი მნიშვნელობით) შევსებული ვაგონები.

ფანჯარასთან დგები და საკუთარ გამოსახულებას აკვირდები. მალევე გბეზრდება და ცდილობ სხვა რამე შენიშნო სიბნელეში, ფანჯრის მიღმა. რაღაც თეთრი მილები, ბევრი… მეტი არაფერი.

ისევ ხალხი. კიდევ ის თეთრი გოგო, ფეხზე დგას და ფეხსაცმელს კვლავ თეთრი ქვედაბოლო უფარავს.

ჭაღარათმიან ბებოს თმები შუბლის მიდამოებში დაუმაგრებია და რუსულ გაზეთს კითხულობს.

არც ისე სიმპათიური წყვილი რამდენიმე თვის ბავშვთან ერთად მგზავრობს. ბავშვი მამის მუხლებზე არხეინად გადაწოლილა და გემრიელად სძინავს. დედა თვალს არ აშორებს.

მზერა, მწვავე. მისი პატრონის წამიერი შეფასებისთვის ჯერ ხელებზე, მერე რატომღაც ფეხსაცმელზე დაკვირვება. ორი მინუსი და ერთი ცალწარბაწეული მზერა. დამკვირვებელი ხვდება, რომ დროა სხვას დაუთმოს მისი მაღალი ყურადღება.

უცებ მოსული აზრი, რომ შენც შეიძლება იყო არამხოლოდ დამკვირვებელი, არამედ დაკვირვების ობიექტიც. ქვეცნობიერად იყურები ვაგონის ფანჯარაში, სარკის ფუნქციას რომ ასრულებს.

ცივი და გაყინული მზერა, უამრავი… ხვდები, რომ უკვე შეგიძლია უხერხულად არ შეიშმუშნო და არც სხვა მხარეს გაიხედო.

ერთ გაჩერებაზე მოსული მესიჯი და მეორე გაჩერებაზე გაგზავნილი პასუხი. ამ მესიჯისგან გამოწვეული ღიმილი და უფრო მეტი მზერა.

სასიამოვნო მელოდია ყურში, რელსებზე მოძრაობის ხმის ჩახშობის ფუნქციით.

ბოლო გაჩერება და გასასვლელში კიდევ ერთი გაბრძოლება სწრაფად მოძრავ ჰაერთან, ამის გამო კვლავ გაწეწილი და პირველივე ვიტრინაში გასწორებული თმა.

ქართული ჟარგონები ძველ ქართულად

ა
აბაროტის აღება - ნაცვლის მიგებად მცდელობა
აბიჟნიკი - წყენის მთესველი
აეწელა - ფიცხად წინა აღუდგა
ავარდნა - ჟინთ აშლა
აიწია - ფრიად განკჳრდა
ამტუტება - წესთ აღრევა
ანტიფრონცკი - ზმანითა მოამაყე, გინა კოხტაპრუწა
არიფი - ჰარიფთან ნახე
არღნის ჩიტი - მუდმივ სტუმრობისა და ცეკვა-თამაშის მოყვარულს დიაცზედ იტყჳან
ატაშოლი - ძმადნაფიცისა ძმობითგან განზიდვა
აუდე - წარსვლისათვის უკმეხი მოწოდება
აყლისთავება - ესე არს მუშტის შემოკვრით ყირამალა გარდასლვა; ანუ ფეხისა აცურებით ზურგზედ დაცემა;
გარნა აყლისთავებას უეცარი, გინა უცხო შეგრძნებისაგან თავბრუ დახვევაზეც იტყჳან
აჩათლახა - სახეზედ მუშტი ჰკრა
აწევა - თანა წარსაღებად თუ წარსაყვანად მობოჭვა
ახევა - წართმევა მძლავრისაგან
ახვევა - წარსლვა უპატიურისა
ახუჲლიშ - ოღონდაც
ახურუშებული - ქუჱნა გრძნობათ აყოლილი

ბ
ბაზარი - სიტყუა-პასუხი
ბაზრის შეყვანა - რა პირისა მოსაშინჯად სიტყუა განფინო, დაბაზრებასთან ნახე
ბაზარში წამოიკიდა - საუბრითა მტყუვან-ჰყო
ბათქი - ურთიერთ საშუღლო პაემანი
ბაიანი - ნემსიანი ჭურჭელი
ბაითი - ებრაელთა ენით: საყოფელი საბინადრო
ბაირამობა - აწ: შუჱბა ჴორციელი
ბალამუტი - აღრევის მოწადინეთა ჴმიანობა
ბანძი - ცუდუბრალო
ბასიაკი - მდაბალი მემთვრალე
ბაცანა - ლაწირაკი
ბაცნობა - უწვერულთ ყრმათა ლაღობა
ბესპონტაობა - საქნელთ ვერ-მოპოება
ბესპრიდელი - წესთ თაკილობა
ბირჟა - ესე ოდეს ყმანი საფიხვნოდ შეიყრებიან, უშვერებენ და ამპარტავნებენ
ბლატავი - გულ მაღლად საუბარი
ბლატი - ამა ქუჱყნის უაღრესისა მარგებლად ყოლა
ბოი-ფრენდი - ენგლიზელთა ენაზედ კუროსა ჰქვიან, სიძჳთ მტრფიალებელი
ბოლი - თრიაქთ წვისა მშრალი ნისლი
ბოლო პასადკა - დასკუნა რაიმესი; კვალად უწოდენ, ოდეს მეძავი გათხოვდეს

გ

გააბლატავა - თჳსზედ უმცროსსა მედიდურებისათვის მწედ ეყო
გაბაზრება - ზურგთ-უკან რაიმესი მხელა, გამსკდართან ნახავ
გაბლატავდა - გული მოიცა
გაგება - წესი, მოძღურება, რომელ არს:
გაგება ქურდული, გინა შავი, ანუ წესი ავაზაკთა;
გაგება ქალაქური;
გაგება ძველი, ანუ ამპარტავანთ შეჯიბრება;
გაგება კაცური, გინა ვაჟკაცური, მრავალ ქურდულ დოგმატთაგან განწმენდილ;
გაგება ქუჩური, ბირჟის კვრისა წესი;
ესრეთ მოვალს გაგებისა კვალად მრავალი სახელი, აქა ესე ვიკმაე
გადაახტა - თავზედო, ამბობენ, ესე ვითარ არა ნიშნეულ ჰყო; კვალად მრავალ-ნაცადზედ იტყჳან ათას ყლეზედ გადანახტომს
გადირკვა - ვისიმე ფეხებ შუა ბურთისა გაძვრინება
გაედო - ფინთად დაენძრა
გათავება - თალიისა განსრულება
გათევზდა - რა მცირეს პირობასა გარდაჳდეს სხუათა უზიანებლად
გაკუზვა - წახრილისა ტყუნა
გალუბოი - სხუათა ენაა, ცისფერთან ნახე
გამაზვა - თჳსის ჰაზრის სისწორისა თავდებობა. რა ორთა გამმაზავთა შორის ერთი გამტყუვნდეს, გამტყუვნებულმან ფულითა გინა სხჳთა ზღოს;
გამაზვა სხუა არს პონტისაგან მოკლება;
არს ოდესმე გამაზვა ქრთამის მიცემაცა
გამოყლევება - დია მძიმე სიბრიყვე
გამოყლევებული - გამოყლევება ქმნილი
გამსკდარი - ურთიერთას თქმული, ამბავზედ იტყჳან, ხოლო განიყოფებიან ესე ვითარ: გაბაზრებული, რაჲცა არს ჩუმად გამხელილი და გახეთქილი, რაჲცა არს გამხელილი შფოთითა
განაბი - ქურდთაგან ბაძის ამღები
განდონი - საწულოთ საპყრობი; კვალად: კაცი ვერაგი
გაპროჭვა - ცემითა და მემთვრალეობით უგონობა
გაჟიმვა - მიწოლით მოტყუნა
გასაღება - ქირით მოკლვა
გასრიალდი - შენს მალ წარსვლას ვლამი
გარეკილი - ჭკვა მხიარული
გასროკვა - სროკზედ წარგზავნა
გატანა - ჭერ-ქუეშ ცარცვა
გატისკვა - უპატიური წურთნა
გატრაკება - უმიზეზოდ შფოთისა მოწადინება
გატრაკება საქმისა - საქნარისა დია გაჯანჯლება; გინა შეწუხება ფრიად ვინმესი
გატყდომა - წყენასავით
გატეხილშია - ხასიათ შემუსვრილია
გაუჩალიჩა - ავი შემართა
გაფრენა - ჭკჳთგან გარდასლვა
გაჩითვა - ჩუმი გაშინჯვა
გაჩითვა - წარმოჩენა
გაჩხერა - ძარღუთა შიგან ნემსისა წიაღყოფა
გაცვეტება - რაიმესი გამოწულილჳთ განხილვა. ხოლო გაცვეტებანი ესრეთ განიყოფიან:
უკეთუ კაცი რასმე ვინმესაგან საუბრით შეიმეცნებს, გაფაიზაღებად იწოდების;
ოდეს თუალითა თჳსით ჰნახავს, გინა გონებითა მიჰხვდების, გაიასნებად უჴმობენ.
გაწელვა - ბაითისა; ბაითი გაწელაო დიდის სახლის მაშენებელზედ ამბობენ
გახეთქვა - ქალწულთ შერყუნა
გახეთქვა - გამხელასაჳთ, გამსკდართან ნახე
გახურება - შუღლთ საბაბისა ძიება
გოიმი - კაცი მცირის დაბითგან ქალაქსა ჩასული, გარნა მუნ მკჳდრობისა ვერ-შემშუჱნებელი
გრევი - უსრული პადაგრევისაგან
გრეხი - კაცის მიმართ შენაცოდი რაჲმე;
განჰყოფენ საქციელთა, რაჲც გრეხია და რაჲც არ არის; ესრეთს გრეხსა გაგებაში ჩაჭრად უწოდენ, უკეთუ მძიმეა შეცოდებაჲ და ტეხავსო იტყჳან, ოდეს მცირედი შესცოდა
გულავი - თჳსისა სურჳლისამებრ დროის გატარება,
გარნა გულავი დედათა არს მიმო ტყნაური

დ

დააბრეხვა - როყიო სათქუმელი თქუა
დააგოიმა - შეტყუილის დაჯერება აქმნია
დააზანგა - საქნელი რამე შეადვა
დაამუღამა - მუღამეულ-ჰყო
დააცმევინა - განაძო
დაახეთქა - ულოდნელი ისიტყუა რაჲმე
დაახუილა - ძლიერ დაარტყა
დაბმა - ერთმან რომ მეორე რაიმეზედ დაიყოლიოს
დაბაზრება - ტკბილმოუბარობით პირის მოშინჯვა, რომელ არს:
ბაზრის შეყვანა, როს დამბაზრებელი სათქმელის თქმულობას შეპარჳთ განაძლიერებს;
ბაზრის შეგდება, თუ რომ იგივესა დაკვრით იქმს
დაბოლება - ბოლით დაბანგჳსათჳს მეცადინეობა
დაბოლილი - ბოლითგან დაბანგული
დაბრედა - ამა სოფლითგან მიფარვა
დაგინება - ბილწითა ენითა აღკრძალვა რაიმესი; გინა ბილწი ფიცილი
დაგრუზვა - გუემით ფიქრმეტყუჲლება
დადება - დატევებაზედ ამბობენ:
იქმან დადებასა, ოდეს ერთმან მეორე დაუტევოს თავისა თჳსისა ანაბარად;
იქმან დადებასა, ოდეს ერთი მიჯნური მეორესა დასცილდეს;
ხოლო ერთი მეორესა რა შეჰპირდეს, გარნა ბოროტ განზრახულებით უპიროდ დასტოვოს, ესე ვითარს დადებასა ჰქჳან გადაგდება
დაენძრა - ფრიადი შეჭირვება ეწყო
დავასება - თუალ შევარდნით სიამე
დაზაგაჟნიკება - მოზაგაჟნიკება გასწავლის
დაიადა - თჳსს კერძოდ ჰყო
დაიზეთა - უარისათჳს საბაბი შეუჭირდა
დაიწვა - ვერ დაფარულ ეყო
დაკიდება - საფიქრალითგან განდევნა
დალივერება - თუალ-თუალის ყოფა
დაპადაგრევება - პადაგრევისა მიძღუნა
და რამე - რაჲც მისთანა; ყოველთა შემდგომად ესრეთ მოვალს: დაინახა და რამე, მიესალმა და რამე, უერთგულა და რამე და სხუანიცა
დატყვნა - ნაჩუმათარზედ წასწრებასა ჰქჳან საქციელზედ დატყვნა; რა კაცმა სიავე ჩაიდინოს, მიმალვა სცადოს და მდევრისაგან გაუცუდდეს, ესე არს ცხელ ფაქტზედ დატყვნა
დაუაბგონა - უკანა კერძად ჰყო
დაუადა - მცირედი ძღუჱნი მიართუა
დაურტყა - ულოდნელი საქციელი უქმნა
დახვოსტვა - კუდში მოლალეობა
დერსკობა - ამაყთ წარბ მაღლობა
დილიხორი - გამხელილი ხუაშიადი
დობრად - ძალთ უტანებელად

ე

ეე! - ესრეთ იზრახვიან ჟამსა განკჳრვებისასა, ანუ გახარებისასა, ანუ იმედის გაცრუებისა გინა გარდაწურჳსასა; გარნა სხუაჲ არს ოდეს ესე ვითარად უამურს მოუწოდებდნენ ვისმე

ვ

ვაზვრატი - არა გამოსასყიდი, რომელ არს წარტაცებულის სულიერის მოყუანები-სათÂს მოთხოვნილი, არამედ ნაცარცჳს მოქცეჳსა სასყიდელი
ვალის დადება - მცირედის მადლისა ყვედრება
ვაჟნი - ცუდმედიდი
ვაფშე - ყოვლით კერძო
ვეში - ესე არს ავეჯი სახლისა და ჭურჭლეული, რაგინდრა (გლეხურად); კვალადვე ვეშად იწოდების თჳთეული ცალკე უსულო საგანი, ესრეთ, რომ უკეთუ რამე მოსწონთ, ამბობენ: მაგარი ვეშიაო.
ვზროსლი - წამოზრდილი, ესრეთ უმცროსნი ჰასაკითა თჳსზედ უფროსს იხსენიებენ

ზ

ზაიობი - ჯიუტი ახირება
ზაპოი - ესე ქართულად ანკანაკებაჲ არს, ზედიზედ ნადიმსა და სიმთვრალეს ნიშნავს
ზასი - ღია პირითა ურთიერთის კოცნა
ზასაობა - ზასთ გადაბმულობა
ზასკოკებიანი - ხუშტურთ ამყოლი
ზახოდი - მსხდომთაგან წრეში მოსატარებლად სამყოფელი რამ
ზონა - ავაზაკთ შესაწყუდეველი
ზუბი - ფარული ჯავრი

თ
თალია - უწინ ძაძის ტომარას ერქუა, გარნა აწ სათულელი არს უწყაო: ესე ვითარ ერთი თალია იტირა ანუ ბევრი უტირნია, ერთი თალია გაათავა რა მამრმან მდედრისა ჟინი ერთგზის აისრულა
თესი - მიმალვა მეყუსეული
თესლი - ჭკჳსა ბოროტად მომხმარი
თითის მიცემა - საქნარის ქმნისათჳს ვისიმე კვალად იძულება (მდაბიურად)
თირვა - ქუჱშით ცქერა
თომარი - სიტყჳთ შექცევა

ი
იაზვა - მწარედ მსიტყუჱლი
იასნი - თუალითა დანახული
იზმენა - რისამე ვერ-ყოფისათჳს გულისა ძრწოლა
იდეინი - ჰაზრით მაცხოვნე
იპარავს - სახელკეთილის დიაცის ქუეშ-ქუეშ ტყნაურობაზედ იტყჳან
ისპალნიტელი - ავისა გამეტებულად მოქმედი
ისტაბლიშმენტი - ერთობა დამკჳდრების მოსურნეთა
იუზგარი - ზნე-კეთილი

კ
კაიფი - სიამე აღმატებული; გინა მიუმხუდარისა დაცინვა
კატაობა - ნარნარად სრბოლა
კიმარი - გაბრუებულის კაცისაგან თავის კანტურზედ იტყჳან
კიშკაობა - მომეტებულის საჭმლისა შექცევა
კლიჩკა - სხუათა ენაა: ცხოველთ საწოდებელი
კონტრა - მომტერე, მეშუღლე
კუტუ - მომცრო ყლე
კუში - ფულად მისაღები

ლ
ლ - ესე ბგერა, ზედა კბილთ თანა ენის წუერვალის მიტანისა შემდგომ საშუალ ენით წარმოთქმული, არს ნიშანი მდაბიორობისა
ლაწირაკი - ერთი წვრილფეხა გოგო ბიჭ-თაგანი
ლევი - არმად ნაშოვნი

მ
მაზი - უსრული მაზიანისაგან
მაზიანი - გამაზვისა ქმნა
მაიაკი - ნიშან-ყოფა
მამაშა - მეძავთ სარქალი
მანაგუა - თრიაქის ფაფა
მანდრაჟი - სულთ ფორიაქი
მარიაჟი - თჳსის პეწისა დია მოყვარული
მასტერკა - პლანი თითისებრ გახვეული (მოსაწევად)
მასტი - რისამე თანხუედრად კეთილი
მაყუთი - ნაღდი ფული
მახატია - არად მიჩნს
მეპირე - მინეტის მქნელი მდაბიორი
მესნი - ამა ადგილთა მობინადრე
მეტრაკე - ცისფერთან ნახე
მეშჩანი - ფუყე სვეტი
მიირთვა - ცთომილება ჰყო, ჭამასთან ნახე
მინეტი - საწულოთ პირთან მიხუნა
მიცემა - რა მდედრი მამრსა თანა-ეყოს; გარნა ტრაკის მიცემა არს დათმობა უგვანი, გინა მრუშებაჲ შორის მამრთა
მოზაგაჟნიკება - თადარიგად ქონა
მოზგი - ბევრისა მცოდნე, თუმც არა-ბრძენი
მოკეტვა - მყუდროდ შთენა
მოკრახვა - სიძუნწითა მალვა
მომჭამე! - მუქარაზედ პასუხი, რაჲცა არს: ვერა გამიწყო-რა, ვერას გამიხდე
მოჟოშკვა - მოკრახვავე
მოსმა - ვინმესთჳს სახელის საჯაროდ შემწიკულა; მოსმადვე იწოდების, ოდეს ერთმან მეორეს მკაცრად მისი ადგილი მიუჩინოს
მოტყდომა - მოხევასთან ნახე
მოქესტვა - ნაჩქარობისათვის რაიმესი ვერ-სრულად დამალვა
მოღუნვა - მაყუთის დასქელება
მოყომარება - შეგონებით დარწმუნება
მოწვა - ზრახვასა მიუხვდა
მოხევა - სრბოლად სწრაფვა; კვალად: თჳსი ან სხუისი მოშორება თუალსაწიერითგან; მოხევადვე სახელდებენ ვინმესგან ულოდნელად მჭევრის სიტყჳს მბობასა
მოხსნა - სათაჳსოდ გაიხადა
მუღამი - გულისთქმისა პასუხი

ნ

ნაბოზვარი - ფლიდს, მზაკვარს კაცზედ იტყჳან
ნაკოლი - ერთს ცარცვათაგანზედ წაქეზება
ნარკუშა - საკურნებელთა ავად მხმარებელი
ნაროდი - ხალხი მდაბიორი, ვიეთნი სბროდად უმობენ
ნასედკა - ავთა მსტოვარი
ნაშა - დიაცი წვრილფეხა, გარნა პირკეთილი და ტანკენარი
ნაჩათლახარი - ჩათლახად ნამყოფი
ნახალკის შეტენვა - უბრალოზედ ცოდჳს შეთხზვა
ნივიჟუს დარტყმა - შეჴუჱდრისას პირისა მორიდება
ნძრევა - საწულოთი ხელსაქმება

ო

პ
პაბეგშია - მალვით სუფევს
პადაგრევი - არა მცირედი ძღუჱნი
პადიეზდი - სადარბაზოსაჳთ, გარნა დია უწმინდური
პადლიზა - პირ-მოთნე
პალაჟენია - უფროს-უნცრობისა რიგი
პასტაჲანკა - მამრისგან შებღალული წაწალი
პაცანა - ბაცანასთან ნახე
პიარი - ხალხთ დარწმუნების მეცადინობა:
შავი პიარი არს სხუათა ბიწისა მუდმივ ჩინება;
თეთრი პიარი თჳსის კეთილობისა სხუათათჳს ჩიჩინია;
ყვითელი პიარი არს თითხვნა ჭორთა
პლანაქეში - თრიაქისა გარდამეტებით მწეველი
პლანი - ესრეთ ითქმის რა მორჩნი კანაფისა გაახმონ და დაფქუან; სხუა შეკეთებასთან ნახე
პლეტი - იჩქითი განრიდება გინა ოტება შეშინებულისა
პოზდნი - ხანის დამზმელი
პონტი - უცაბედი საქნარი
პრავი - მართალი მარწმუნებელი
პრაკოლი - ვენაზედ ნემსით განაჴურეტი
პრაშმანდოვკა - დიაცი სხუათა და სხუათა მამაცთა თანა დია მყოფი, გარნა საფასურისა არა მთხოვნელი
პრეტენზიული - აჯისა ბრძანებად მომაქცეველი
პრიკოლი - უნდილ საღრეჭი
პრიკუპი - ქაღალდის თამაშისას ერთის წრიულის მოხვეჭა

ჟ

ჟიმჟიმი - ტრაკის ცახცახი
ჟოპასტენკა - პანღურის ამორტყმით თამაშობა უგვარი, ბაცნები იქმან

რ
რიჟა - მრუდე, გინა პირუმტკიცი
როჟა - კაცი უამური
როჟის კერვა - მწუთხის სახისა შეკუჱ

მე შენთან ერთად ვარ მე არ გიყურებ შენ თვალებში

ჩემში ღრმად, მე შენთან ერთად ვარ მე არ გიყურებ შენ თვალებში, არ ვიცი რას აკეთებ, არ ვიცი შენი თითოეული წერტილი, არ ვიცი რა საჭმელი გიყვარს, არ ვიცი რა ფერს ანიჭებ უპირატესობას, არ ვიცი შენი მძიმე სუნთქვა, როცა აღელვებული ხარ, არ ვიცი შენი სურნელი, არ ვიცი გემოვნება, მე ვიცი მხოლოდ შენი სიტყვები " მე არასოდეს შევიყვარებ " გავიგე თუ არა, იმ წამსვე გაჩნდა გულში ჯინიანი სურვილი შენთან ერთად ყოფნის, ვინ იცის იქნებ ეს უბრალოდ გიჟური დაჩემებააა, ან ფანტაზიანარევი სურვილი, მაგრამ როცა შენ არ ხარ ჩემი, როცა მე შენზე არაფერი არ ვიცი, როცა შორიდანაც ვერ გიყურებ, არ მესმის შენი ასავალ-დასავალი მაშინ უფრო ძლიერდება შენთან ერთად ყოფნის სურვილი ! არადა დარწმუნებული ვარ რო მოხვიდე თაიგულებით ხელში და ერთად ყოფნა მთხოვო, უარს გეტყვი, ნელ-ნელა შემზიზღდები და დაგივიწყებ ! ეს ასეა საერთოდ და გეტყვით, რომ "სიყვარული" როგორც ასე გრძნობა არ არსებობს, არ შეიძლება ადამიანი ერთი დანახვით შეგიყვარდეს ან საერთოდ "შეყვარება" არ შეიძლება. ეს არის გრძნობათა კომბინაცია ნარევი, ასე რომ ვთქვათ ერთგულებისა, ნდობისა, ბედნიერებისა, სიცოცხლის სურვილისა და სიამოვნებისა რა თქმა უნდა, მე შენ არ გეტყვი შენ მე მსიამოვნებ, მაბედნიერებ, ერთგული ვარ, მე უბრალოდ გეუბნები, რომ მიყვარხარ ვამარტივებ ამ ყველაფერს და შენც ყველაფერს ხვდები ! დავუშვათ ეს ყველა გრძნობა გაგიჩნდა 1 ადამიანის მიმართ, არ შეიძლება არ იქნება სწორი თუ შენ მას ამის შესახებ ყოველ დღე ეტყვი სიტყვას ფასი უნდა ჰქონდეს ! და როგორც პირველად, ისე უნდა მეტყველებდეს სხვა დანრჩენ დროსაც, პირველად შენ გული გიფანცქალებს პატარა ბავშვივით თითქოს საქანელაზე ხარ და დაშვებისას უცნაური გრძობა გეუფლება მუცელში და გულში, თვალები გიბნელდება და რაც მტავარია ეს ყველაფერი გსიამოვნებს, აი ასე გრძნობ როცა დიდი ხნის შემდეგ ხედავ შენს საყვარელ ადამიანს, ან როცა ის პირველად გეუბნება, რომ უყვარხარ, ამიტომ ჩემი აზრით ყოველი თქმის შემდეგ ასე უნდა გემართებოდეთ, არ უნდა, ნუ გავაფუჭებთ ამ მშვენიერ სიტყვას ფუჭად ნუ ვისვრით, ყველას ნუ ვეტყვით, ქარს ნუ გავატანთ და რაც მთავარია დავიწყებას ნუ მივცემთ, თუ ერთხელ ეტყვი საყვარელ ადამიანს, რომ შენ ის გიყვარს არ აქვს მნიშვნელობა შეყვარებული იქნება ეს, მეგობარი, ცოლი, საცოლე, ქმარი, საქმრო, ძმაკაცი, დაქალი, ნათესავი და ა.შ ერთხელ უნდა უთხრა ისე, რომ დაამახსოვრდეს და შემდეგ ეჭვი არ შეეპაროს შენს სიყვარულში..... დავამატებ, რომ თუ დღესდღეობით წყვილი არის ერთად "ბედნიერი" ეს იმის გამო, რომ ერთ-ერთი იმდენ ყურადღებას არ აქცევს, რამდენსაც მეორე, რეალურად ორივეს უყვარს ერთმანეთი, მაგრამ ერთი შედარებით ნაკლებად აქტიურობს და უფრო პასიურობს ან გოგო, ან ბიჭი არ შეიძლება ორივე ევლებოდეს ერთმანეთს თავს, ასეთი არ არსებობს ! ასეთი ურთიერთობა მოვეზრებას იწვევს, ხანდახან უნდა მოვენატროთ ერთმანეთს, რომ უფრო და უფრო დავაფასოთ ურთიერთი... არ აქვს მნიშვნელობა პირველი ვინ მიწერს და ვინ დაურეკავს, მთავარია კეთილი განზრახვით იყოს და ერთ-ერთი ყველაზე მტავარი წესი ურთიერთობაში, იყავი თავშეკავებული, ნუ მოაბეზრებ თავს ადამიანს, რაც უფრო ნაკლებს ილაპრაკებ, მით უფრო დიდ ინტერესს გამოიწვევ. ოდითგანვე ასე იყო არის და იქნება, ამას ვერაფერი შეცვლის ადამიანს, რომ მილიონი ეგებოდეს ფეხთქვეშ, მაინც იმისკენ გაიხედავს ვინც ფეხზე დგას და იქით იყურება, ეს არის ჟინი, რომელიც გინდა თუ არა, უკლებლივ ყველა ადამიანში ზის მიუწვდომელი კი ყოველთვის ფასდება... არ თქვათ, რომ სიძულვილის გარეშე ეს ქვეყანა უფრო კარგი იქნებოდა, რადგან სიძულვილიც სიყვარულს ემსახურება, მე ვერ გავიგებდი რა არის სიყვარული, რომ არა სიძულვილი მადლობა მას ! ისინი შესაძლებლობას მაძლევენ განვარჩიო ვინ მიყვარს და ვინ არა ..........................

... და ბოლოს, ადამიანს, უყვარდება ტ ვ ი ნ ი თ

წამოვედი…

წამოვედი…

წამოვედი…ავდექი და წამოვედი…აზრზე არა ვარ სადა ვარ,მაგრამ ვიცი რომ გზაში ვარ.ჩემთვის ეს ყველაფერი მაინც ნაცნობია…აუცილებელი ხომ არ არის რომ ყველაფერი ნანახი მქონდეს?ცურვას კიდე კოჭებამდე წყალში ვერ ისწავლი.მე სიახლის არ მინდა რომ მეშინოდეს…თორემ რა ძალა მედგა?ერთ ნაბიჯსაც არ გადავდგამდი!ხანდახან კითხვები ჯობია პასუხებს.ამიტომაც გზაში ვარ,ამიტომაც წამოვედი.ჩემი მთავარი ღირსება აზროვნებაა.ვიზრდებოდე ჩემთვის…ნამდვილი მხატვარი იცი ვინაა?ვინც აღარ ხატავს…

ნოდარ დუმბაძე–გამონათქვამები

საქართველო ძალიან ლამაზ და ჯიშიან ბედაურსა ჰგავს, ოქროს უნაგირით შეკაზმულ ბედაურს. თან ისე ლამაზ მდელოზე და გამოსაჩენ ადგილასაა დაბმული, ყველას უნდა შეაჯდეს, ლაგამი ამოსდოს და სარდლის ყიჟინით და ვაშას ძახილით გააჭენ-გამოაჭენოს, მაგრამ, მადლობა ღმერთს, თვითონ არის ისეთი ფაქიზი და ფეთიანი, ყველა ნაძირალას არ იჯენს ზურგზე. მხოლოდ ღირსეულებს თუ შეიჯენს ხოლმე და იმათაც თუ დაკარგეს ზომიერების გრძნობა. იმათაც გადმოაგდებს და ძირს დაანარცხებს. ბევრი მინახავს ასეთი.

საოცარი ფრინველია მერცხალი. ერთიც, რომ იყოს, ცა სავსეა. ასევეა არწივიც, ოღონდ არწივი იპყრობს ცას იდუმალებით, მერცხალი კი- სიხალისით. ეს, რომ ასეა, ამას ისიც ამტკიცებს: თოვლის მოსვლის წინ ცა თითქოს სავსეა ჭილყვავებით და მაინც უსაშველოდ ცარიელია.

ცხოვრება მესაათის ბუდრუგანას ჰგავს. ჩვენ, ადამიანები მის ვიტრინაში გამოფენილ შესაკეთებელ, სხვადასხვა ფირმის, ჯურის, ფორმის, ზომის, წონის და მექანიზმის მქონე საათებს... ზოგი მათგანი უზომოდ გაცვეთილია და მოშლილია სამუდამოდ. ზოგი წინ გარბის, ზოგი უკან რჩება, ზოგს ზამბარა აქვს გაწყვეტილი... ზოგს რა სჭირდება და ზოგს რა. ზოგი რა დეტალის გამოცვლას საჭიროებს და ზოგი რისას. ერთ მარადიულ უზარმაზარ უზომო ჟამში, ღვთაებაში გაჩერებულია თუ წიკწიკებს თითოეული ჩვენთაგანი ვითარცა ჟამთა აღმწერელი და აღმნუსხველი. მესაათე კი ვითარცა ღვთაება ზის, ხელისგულზე უდევს ჩვენი ერთი ციცქნა სხეული. უზარმაზარი ღვთიური თვალით- გამადიდებელი შუშით გვათვალიერებს დიდხანს. ხანდახან არც თუ ისე დიდხანს, ხანდახან უბრალოდ დაგვხედავს და თუ სთქვა- ამას აღარაფერი ეშველებაო- და გვერდზე გადასდო, გათავებულია ჩვენი საქმე.

ისე ეშინოდა სიბერის, რომ სიამოვნებით მოჰკურცხლავდა ბავშვობისაკენ, მაგრამ საუბედუროდ, ბავშვობა არ ჰქონდა, და რაც მთავარია, ეს შეუძლებელი იყო, ამიტომ იდგა, ელოდა და კანკალებდა.

მე მზე მიყვარს ძალიან, მაგრამ მზე მიწაში ვერ აღწევს. ამიტომ, ბუნებრივია, სიკვდილის შემდეგ მიწას კი არა, ცას მივაშურო- ცაში წავიდე.

მე მგონი, მზე ზეცის ვეება ტრამალზე ანთებული კოცონია, ხოლო მის გარშემო მბრუნავი პლანეტები- ცდომილები შვიდი ცდომილი, ალბათ, თავისი თანამგზავრებით ცის ის ბინადარნი- რომლებიც ხელს და სულს ითბობენ ამ მაცოცხლებელი ცეცხლის გარშემო. დროდადრო შორდებიან, მერე კვლავ უახლოვდებიან და ასე შემდეგ... ვაი იმ ცდომილს, რომელიც ამ კოცონს საერთოდ გაშორდება.

საოცარია ხელოვნება- მხოლოდ მას შეუძლია მოითმინოს და შეიფაროს სულით ავადმყოფთა მრავალმილიონიანი არმია, კაცობრიობის თითქმის მესამედი. განა სხვა რომელიმე პროფესიას აქვს ამის უნარი, არა, იგი ნორმიდან ერთი სანტიმეტრით, ერთი გრადუსით გადახრილ ადამიანსაც კი ვერ ითმენს. ხელოვნება და პოლიტიკა კი მთელი 180 გრადუსით გადახრილ ადამიანებს ხშირად გენიოსის შარავანდედით ამკობს და თაყვანს სცემს. აი, რა არის ხელოვნება- გარდა ჭეშმარიტი ტალანტებისა, სულით ავადმყოფთა თავშესაფარიც არის. რატომ? მხოლოდ იმიტომ, რომ ადამიანის სულიერი ცხოვრების სამყაროს მიეკუთვნება და არა მატერიალურს.

დიდი ხნის წინ მოვიკლავდი ბატონო თავს, მაგრამ არ მინდა მკვლელი გავხდე, თანაც ისეთი უდანაშაულო ადამიანისა, როგორიც მე ვარ. ძნელია ჩემნაირი კაცის სისხლი და ცოდვა ედოს კაცს კისერზე. ხანდახან იმასაც ვფიქრობ, ასეთ ნაძირალაზე როგორ გავისვარო ხელი-მეთქი.

ღმერთმა მოქანდაკეს ტალახიდან ადამიანის კეთება კი ასწავლა, მაგრამ სულის შთაბერვა არ ასწავლა. ეგეც რომ ესწავლებინა, ადამიანი ღმერთს აღარ იწამებდა.

ხანდახან უცნაური გრძნობა შემიპყრობს- მინდა ისეთი ერის პატარა შვილი ვიყო, დამოუკიდებლობის პრეტენზია არ მქონდეს, ხოლო სხვას- ჩემი ქვეყნის დაპყრობის სურვილი. ო, რა ბედნიერი იქნებოდა ასეთი ყოფნა!

დაბადება- თავისთავად არის უსაზღვრო ლტოლვა თავისუფლებისაკენ და სინათლისაკენ და რა ძნელია და მტკივნეული ეს პროცესი, მხოლოდ მშობიარე ქალმა იცის. ჩვენ ხშირად ვხვდებით ამ პროცესის მოწმენი, მაგრამ ამაზე არასოდეს გვიფიქრია.

- ლასა მოკვდა, წადი ნახე ბიჭო! მივედი, ვნახე, ლასა ცოცხალი დამხვდა. ერთად წავედით კირილეს სამძიმარზე. ასე განმეორდა ბევრჯერ... ას წელს იცოცხლა ლასამ.

კახეთში ვიყავი, ჭავჭავაძეების მამულში. ფრანგი ტურისტები შემოვიდნენ. ქალები ახლდნენ ფრანგებს გრაციოზულნი, ნარნარნი და ჰაეროვანნი. საღამოს ბანკეტზე დათვრნენ საცოდავები და ქართველის გაგებით "უზნეოდ" იქცეოდნენ, კოცნიდნენ გლეხებს. აივანზე გამოვედი. ერთი შეზარხოშებული კახელი ელაზღანდარებოდა მეორეს. - თედო, ერთი მაგ მადმუაზელსა მანდ მიაზილე!!!- თან ქირქილებდა. ღმერთო, როგორ მიყვარან ეგ კახელები, რა გულუბრყვილო, პირდაპირი და განსაცვიფრებელი იუმორი აქვთ.

ჩემში ეჭვს იწვევს- ღირს თუ არა იმის გამო ტირილი, რაც სულერთია ახლა აღარ იქნებოდა. ეს მახსოვრობის ყველაზე დიდი მანკიერი მხარეა. ნეტა ვინ მოიგონა? - რომ არ მომკვდარიყო, ახლა გენერალი იქნებოდაო.- ან- რომ არ მოეკლათ, ლეიტენანტი კი არა, ახლა გენერალი იქნებოდაო. კაციშვილმა არ იცის, რომ არ მოეკლათ, იქნებ ის ლეიტენანტობაც ჩამოერთმიათ. ვინ იცის?

ჰო, ადამიანი მაღაროში, მიწის ქვეშ ისე ცხოვრობს, როგორც თავისი დედის საშოში. როცა შეეჩვევა, იქ ძალიან თბილა და მყუდროებაა.

- რატომ დაინგრა ბაბილონის გოდოლი? - იმიტომ რომ, მისი მშენებლები ყველა გამვლელ-გამომვლელის რჩევა-დარიგებას უგდებდნენ ყურს.

- აუ რამდენი დრო მაქვს გაფლანგული, ბუღალტერი, რომ ვიყო და რევიზია, რომ დამეცეს, ალბათ, დახვრეტას მომისჯიდნენ. - გამორთეთ სიბნელე!!!

"პრავადნიკმა" ქალმა ბუასილის წამალი მასწავლა: - რა ვქნა, სხვა არაფერი არ ვიციო.

ომის შეწყვეტა და მშვიდობის დამყარება მხოლოდ იმას ძალუძს, ვისაც ომის დაწყება ძალუძს.

შინაური კახური ღორი თავისი გრძელი დინგით, ყალყზე შემდგარი ჯაგრით, სიჭრელით და ვაზის საცეცივით დაგრეხილი კუდით ისე ძალიან ჰგავს გარეულ ღორს, რომ შინაურობას მხოლოდ იმით მიხვდები, რომ, როდესაც მიუახლოვდები, ჩვეულებრივი ნადირივით არ გაგექცევა, ისე თავზე კი შეიძლება დაგესხას, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ახლად დაყრილი გოჭები ჰყავს, და იმ გოჭებს მიფერება დაუპირე ან უდიერად მოექეცი. ამ მიზეზით რამდენ ბრაკონიერს უმართლებია თავი მონკავშირშიც და სასამართლოშიც. - რა ვქნა კაცო, გარეული მეგონაო. ცივგომბორს, რომ გადაივლი და თელავისკენ დაეშვები, ვიდრე თელავში შეხვალ, მდინარე შეგხვდება პატარა, "მღვრიე" ჰქვია. მე რამდენჯერაც ვნახე ეს მდინარე, იმდენად დაწმენდილი და ანკარა იყო, სიამოვნებით დავლიე კიდევაც და დღემდე არ ვიცი, რატომ ჰქია "მღვრიე". კახელი კაცის ბუნება ამაშიც სჩანს. ნახა და "მღვრიე" შეარქვა. შეარქვა და აღარ გადაარქვა. სწორედ ამ მდინარეს "მღვრიეს" ჭალაში გავიცანი კახური ღორი, რომლის შესახებაც ახლა ამბის მოყოლას ვაპირებ... /აქ წყდება ჩანაწერი/

"ზარია ვოსტოკას" დერეფანში ვნახე გამოკრული ცხრილი ჭადრაკის პირველობისა. ტურნირში 15 კაცი მონაწილეობდა. მათ შორის იყო რედაქტორი ჩხიკვიშვილიც. საინტერესო ის იყო, რომ რედაქტორის გარდა, ყველას ჰქონდა წაგება ან ფრე.

იმდენი იძახა იმ მამაძაღლმა ბოლშევიკმა "ნაპერწკლიდან ცეცხლი აინთებაო", სანამ არ აუხდა.

სამგლოვიარო გვირგვინზე ასეთი წარწერა გაეკეთებინათ: "ძვირფას და დაუვიწყარ აგრაფინას ნინოშვილის ქუჩის ქალებისაგან".

სავარაუდოა, რომ შოთას შუბი და ფარ-შიმშერი ხატოვნად აქვს ნათქვამი და იგი სამეფო ხმალს, ძალაუფლებას, მეფის სტატუსს ნიშნავს გადატანითი მნიშვნელობით. რაღა თქმა უნდა, როდესაც თამარი თავის ქმარს სალაშქროდ უშვებდა, თავის უზენაეს, შეუზღუდველ უფლებებსაც ანიჭებდა მრძოლის დროს, რადგან თვითონ არ შეეძლო, როგორც მეფეს, ბრძოლაში მონაწილეობა. ამრიგად სტროფი: ვის შვენის,- ლომსა,- ხმარება შუბისა, ფარ-შიმშერისა,- მეფისა მზის თამარისა... იმას კი არ ნიშნავს, რომ დავით სოსლანი მეფე თამარის ლომია და ფარ-შიმშერის ხმარება შვენის, არამედ იმას, რომ ლომს ანუ დავით სოსლანს თავის ფარ-შიმშერის ანუ სამეფო საჭურვლის, საჭურვლისა, რომელიც მეფის ძალაუფლებას გამოხატავს, იმ საჭურვლის ხმარება შვენის. შოთასაც ხომ ასე უწერია ყოველგვარი ჩართული წინადადებების გარეშე, მარტივად და გასაგებად.

არაფერი არასდროს ისე სამარცხვინოდ და თავისმომჭრელად არ ითვლებოდა სქართველოში, როგორც უპატიოსნება და ქურდობა. მარტო ის რად ღირს, რომ ქურდს მეგრულად მახინჯი ჰქვია და ეს მახინჯი საქართველოში ერთიც, რომ იყოს, მაინც უნდა გადაშენდეს, რამეთუ ქართული ანდაზა ღაღადებს: "ას მშენებელს ერთი მნგრეველი აუთავდებაო".

ერი და ერისკაცი ერთმანეთს ჰგვანანი, ისინი ერთმანეთს ავსებენ და აცოცხლებენ.

უკან ჩამორჩენილი მწერალი წინ მიმავალ ხალხს ვერაფერ სულიერ საზრდოს ვერ მიაწვდის. არაფერს ზებუნებრივსა და არარსებულს მწერლობა არ ქმნის. მწერლობა ხალხის წიაღში ეძებს განძს დღენიადაგ, პოულობს მას და შემდეგ ხალხსავე უბრუნებს მხატვრულ ფორმაში მისსავე სიბრძნეს და სიკეთეს. ხალხის სულიერი აღზრდა, სულის სისპეტაკე და სიწმინდე ბევრად არის დამოუკიდებელი მწერლობაზე. ჩვენ, მწერლებს, არანაკლები ზრუნვა მოგვიწევს საკუთარი სულის სიწმინდისა და სისპეტაკის სრულყოფისათვის. ამ ბოლო დროს ერთობ მომრავლდა, ეგერთ წოდებული, დოკუმენტური პროზა და სიმართლეს ამოფარებული ლიტერატურული წუნი. მკითხველმა უნდა იცოდეს, რომ ყველა სიმართლე და მართალი ამბავი ლიტერატურა როდია. სიმართლემ და ამბავმა, ვიდრე იგი ლიტერატურად იქცეოდეს, ისეთივე დიდი და მძიმე გზა უნდა გაიაროს, როგორიც იყო გზა გოლგოთისაკენ... მწერლობა სიმინდის ყანა არაა, შიგ რომ შეხვიდე, გლახა მოვჭრათ და მხოლოდ კარგი დავტოვოთ. იმ მიწაზე, რომელზეც ცუდი ბალახი არ ამოდის, კარგიც არ იხარებს. მწერლობა უფრო მსხმოიარე ხესა ჰგავს, რომელზედაც მებაღე მკვაზე ნაყოფს დამწიფებას არ აცლის, მწიფეს ჰკრეფს, დამპალი კი ცვივა და ნეშომპალად იქცევა.

დედამიწა ის სულელი სახედარი როდია, იმდენი აიკიდოს, რამდენსაც ვერ ზიდავს. არც ის ხეა, იმდენი მოისხას, რომ ტოტები დაემსხვრეს. დედამიწა კანიბალია, იგი თვისივე სხეულით იკვებება. რუსები ამას "самоложирание"-ს უწოდებენ. პარადოქსი ის არის, რომ ეს კანიბალი კი არ ხდება, სუქდება.

გიჟუასთან საუბარი: - სდრავსტვუი, ბრატ. შენი წიგნები წავიკითხე. სპასიბო. ქურდობას თავი დავანებე. - გამოსწორდი? - არა, იუზგარ. 68 წლისა ვარ და ვეღარ გავრბივარ.

- დაფიქრდი მაინც ბიჭო, რას ამბობ. ხომ არ შეიძლება იმაზე მეტი მოგცე, რაც აგურში მივეცი! - მაშ ექიმი რომ მოგყავს, იმაზე მეტს არ აძლევ, წამალი რომ ღირს?!

- რა ვიცი, ბატონო, რაფერ ჩავვარდი პლენად. საჯავახოში სამხედრო კომისარმა ევგენია კუტუბიძემ, რომ ჩამსვა ვაგონში, მერე გერმანელმა გამიღო კარი.

"მაქვს მკერდს მიდებული ქნარი როგორც მინდა"- მთელი კაცობრიობის შემოქმედთა ოცნებაა გამოთქმული ამ ორ სტრიქონში, ლექსში კი- განხორციელებული.

ილიკო მეველე:- ცხენიდან, რომ ჩამოვედი, ცხენი გამექცა და ძროხა როგორ დამეჭირაო? ლასარიას თხა მოხსნა ღობეზე და კანტორაზე აიყვანა. რატომ დაიჭირეო და კანტორაზე მივდიოდი და ცარიელი ხომ არ ავიდოდიო?

კაცობრიობას ჰგონია, რომ მან რაღაცა უკვე ააშენა- სინამდვილეში ჯერ არაფერიც არ აუშენებია- იგი მხოლოდ აშენებს საძირკველს რაღაც გრანდიოზულისათვის, თვითონაც, რომ წარმოდგენა არა აქვს.

წლოვანება, 10 წელი, დაიკლო ეფროსინემ გათხოვებისას. ახალი საპენსიო კანონის დროს ახტა, პენსიას მივიღებო, მაგრამ ვერ მიართვეს.

ციხის "ვალჩოკში" ქერა თვალიც შავი ჩანს, ამიტომ ისეთი შთაბეჭდილებაა, თითქოს სულ ერთი თვალი გიყურებს. ერთი, ღამესავით შავი და ბოროტი თვალი.

რომ დამაგვიანდება და მილიციაში, საავადმყოფოში და საგიჟეთში რეკავ, ერთხელ საჯაროში ან აკადემიაში დარეკე, იქნებ იქა ვარ.

ყველაზე მეტი ენა მსოფლიოში ღმერთმა იცის. ყველას თავის ენაზე ელაპარაკება. ყველა გლახა იესო ქრისტე არ არის.

- როგორ ცხოვრობ ბიჭო, სამ ცოლს რომ ალიმენტს უხდი? - ჩემს ცოლს შემოაქვს ალიმენტი 4 ქმრისაგან და იოლად გავდივართ.

კჩვენ ხშირად გვეშინია სიტყვა გენიოსის ხმარებისას. საშიში არაფერია, იგი ასეა განმარტებული ლექსიკონში: "უდიდესი შემოქმედებითი ნიჭის მატარებელი ადამიანი". საშიში მხოლოდ ის არის, რომ ეს განმარტება ვიდრე უღირს ადამიანს არ მივუსადაგოთ, თორემ ნიკო ლორთქიფანიძის მიმართ ეს განმარტება იმდენად ბუნებრივია და სისხლხორცეული, რომ ხანდახან გვიკვირს კიდეც, ნუთუ ეს არ იცოდნენ მისმა თანამედროვეებმა, ნუთუ თავიდანვე ვერ გრძნობდნენ ამას! შესაშური ბიოგრაფია აქვს ნიკო ლორთქიფანიძეს. გაიხსენეთ, რომელი მწერლის ბიოგრაფიას ამშვენებს საქართველოში, და თუნდაც მის გარეთ, ორი დუელი, არა პირადი ღირსების, არამედ სამშობლოს, ერის წმინდა სახელისა და ღირსების დასაცავად.


საქართველო ძალიან ლამაზ და ჯიშიან ბედაურსა ჰგავს, ოქროს უნაგირით შეკაზმულ ბედაურს. თან ისე ლამაზ მდელოზე და გამოსაჩენ ადგილასაა დაბმული, ყველას უნდა შეაჯდეს, ლაგამი ამოსდოს და სარდლის ყიჟინით და ვაშას ძახილით გააჭენ-გამოაჭენოს, მაგრამ, მადლობა ღმერთს, თვითონ არის ისეთი ფაქიზი და ფეთიანი, ყველა ნაძირალას არ იჯენს ზურგზე. მხოლოდ ღირსეულებს თუ შეიჯენს ხოლმე და იმათაც თუ დაკარგეს ზომიერების გრძნობა. იმათაც გადმოაგდებს და ძირს დაანარცხებს. ბევრი მინახავს ასეთი.

საოცარი ფრინველია მერცხალი. ერთიც, რომ იყოს, ცა სავსეა. ასევეა არწივიც, ოღონდ არწივი იპყრობს ცას იდუმალებით, მერცხალი კი- სიხალისით. ეს, რომ ასეა, ამას ისიც ამტკიცებს: თოვლის მოსვლის წინ ცა თითქოს სავსეა ჭილყვავებით და მაინც უსაშველოდ ცარიელია.

ცხოვრება მესაათის ბუდრუგანას ჰგავს. ჩვენ, ადამიანები მის ვიტრინაში გამოფენილ შესაკეთებელ, სხვადასხვა ფირმის, ჯურის, ფორმის, ზომის, წონის და მექანიზმის მქონე საათებს... ზოგი მათგანი უზომოდ გაცვეთილია და მოშლილია სამუდამოდ. ზოგი წინ გარბის, ზოგი უკან რჩება, ზოგს ზამბარა აქვს გაწყვეტილი... ზოგს რა სჭირდება და ზოგს რა. ზოგი რა დეტალის გამოცვლას საჭიროებს და ზოგი რისას. ერთ მარადიულ უზარმაზარ უზომო ჟამში, ღვთაებაში გაჩერებულია თუ წიკწიკებს თითოეული ჩვენთაგანი ვითარცა ჟამთა აღმწერელი და აღმნუსხველი. მესაათე კი ვითარცა ღვთაება ზის, ხელისგულზე უდევს ჩვენი ერთი ციცქნა სხეული. უზარმაზარი ღვთიური თვალით- გამადიდებელი შუშით გვათვალიერებს დიდხანს. ხანდახან არც თუ ისე დიდხანს, ხანდახან უბრალოდ დაგვხედავს და თუ სთქვა- ამას აღარაფერი ეშველებაო- და გვერდზე გადასდო, გათავებულია ჩვენი საქმე.

ისე ეშინოდა სიბერის, რომ სიამოვნებით მოჰკურცხლავდა ბავშვობისაკენ, მაგრამ საუბედუროდ, ბავშვობა არ ჰქონდა, და რაც მთავარია, ეს შეუძლებელი იყო, ამიტომ იდგა, ელოდა და კანკალებდა.

მე მზე მიყვარს ძალიან, მაგრამ მზე მიწაში ვერ აღწევს. ამიტომ, ბუნებრივია, სიკვდილის შემდეგ მიწას კი არა, ცას მივაშურო- ცაში წავიდე.

მე მგონი, მზე ზეცის ვეება ტრამალზე ანთებული კოცონია, ხოლო მის გარშემო მბრუნავი პლანეტები- ცდომილები შვიდი ცდომილი, ალბათ, თავისი თანამგზავრებით ცის ის ბინადარნი- რომლებიც ხელს და სულს ითბობენ ამ მაცოცხლებელი ცეცხლის გარშემო. დროდადრო შორდებიან, მერე კვლავ უახლოვდებიან და ასე შემდეგ... ვაი იმ ცდომილს, რომელიც ამ კოცონს საერთოდ გაშორდება.

საოცარია ხელოვნება- მხოლოდ მას შეუძლია მოითმინოს და შეიფაროს სულით ავადმყოფთა მრავალმილიონიანი არმია, კაცობრიობის თითქმის მესამედი. განა სხვა რომელიმე პროფესიას აქვს ამის უნარი, არა, იგი ნორმიდან ერთი სანტიმეტრით, ერთი გრადუსით გადახრილ ადამიანსაც კი ვერ ითმენს. ხელოვნება და პოლიტიკა კი მთელი 180 გრადუსით გადახრილ ადამიანებს ხშირად გენიოსის შარავანდედით ამკობს და თაყვანს სცემს. აი, რა არის ხელოვნება- გარდა ჭეშმარიტი ტალანტებისა, სულით ავადმყოფთა თავშესაფარიც არის. რატომ? მხოლოდ იმიტომ, რომ ადამიანის სულიერი ცხოვრების სამყაროს მიეკუთვნება და არა მატერიალურს.

დიდი ხნის წინ მოვიკლავდი ბატონო თავს, მაგრამ არ მინდა მკვლელი გავხდე, თანაც ისეთი უდანაშაულო ადამიანისა, როგორიც მე ვარ. ძნელია ჩემნაირი კაცის სისხლი და ცოდვა ედოს კაცს კისერზე. ხანდახან იმასაც ვფიქრობ, ასეთ ნაძირალაზე როგორ გავისვარო ხელი-მეთქი.

ღმერთმა მოქანდაკეს ტალახიდან ადამიანის კეთება კი ასწავლა, მაგრამ სულის შთაბერვა არ ასწავლა. ეგეც რომ ესწავლებინა, ადამიანი ღმერთს აღარ იწამებდა.

ხანდახან უცნაური გრძნობა შემიპყრობს- მინდა ისეთი ერის პატარა შვილი ვიყო, დამოუკიდებლობის პრეტენზია არ მქონდეს, ხოლო სხვას- ჩემი ქვეყნის დაპყრობის სურვილი. ო, რა ბედნიერი იქნებოდა ასეთი ყოფნა!

დაბადება- თავისთავად არის უსაზღვრო ლტოლვა თავისუფლებისაკენ და სინათლისაკენ და რა ძნელია და მტკივნეული ეს პროცესი, მხოლოდ მშობიარე ქალმა იცის. ჩვენ ხშირად ვხვდებით ამ პროცესის მოწმენი, მაგრამ ამაზე არასოდეს გვიფიქრია.

- ლასა მოკვდა, წადი ნახე ბიჭო! მივედი, ვნახე, ლასა ცოცხალი დამხვდა. ერთად წავედით კირილეს სამძიმარზე. ასე განმეორდა ბევრჯერ... ას წელს იცოცხლა ლასამ.

კახეთში ვიყავი, ჭავჭავაძეების მამულში. ფრანგი ტურისტები შემოვიდნენ. ქალები ახლდნენ ფრანგებს გრაციოზულნი, ნარნარნი და ჰაეროვანნი. საღამოს ბანკეტზე დათვრნენ საცოდავები და ქართველის გაგებით "უზნეოდ" იქცეოდნენ, კოცნიდნენ გლეხებს. აივანზე გამოვედი. ერთი შეზარხოშებული კახელი ელაზღანდარებოდა მეორეს. - თედო, ერთი მაგ მადმუაზელსა მანდ მიაზილე!!!- თან ქირქილებდა. ღმერთო, როგორ მიყვარან ეგ კახელები, რა გულუბრყვილო, პირდაპირი და განსაცვიფრებელი იუმორი აქვთ.

ჩემში ეჭვს იწვევს- ღირს თუ არა იმის გამო ტირილი, რაც სულერთია ახლა აღარ იქნებოდა. ეს მახსოვრობის ყველაზე დიდი მანკიერი მხარეა. ნეტა ვინ მოიგონა? - რომ არ მომკვდარიყო, ახლა გენერალი იქნებოდაო.- ან- რომ არ მოეკლათ, ლეიტენანტი კი არა, ახლა გენერალი იქნებოდაო. კაციშვილმა არ იცის, რომ არ მოეკლათ, იქნებ ის ლეიტენანტობაც ჩამოერთმიათ. ვინ იცის?

ჰო, ადამიანი მაღაროში, მიწის ქვეშ ისე ცხოვრობს, როგორც თავისი დედის საშოში. როცა შეეჩვევა, იქ ძალიან თბილა და მყუდროებაა.

- რატომ დაინგრა ბაბილონის გოდოლი? - იმიტომ რომ, მისი მშენებლები ყველა გამვლელ-გამომვლელის რჩევა-დარიგებას უგდებდნენ ყურს.

- აუ რამდენი დრო მაქვს გაფლანგული, ბუღალტერი, რომ ვიყო და რევიზია, რომ დამეცეს, ალბათ, დახვრეტას მომისჯიდნენ. - გამორთეთ სიბნელე!!!

"პრავადნიკმა" ქალმა ბუასილის წამალი მასწავლა: - რა ვქნა, სხვა არაფერი არ ვიციო.

ომის შეწყვეტა და მშვიდობის დამყარება მხოლოდ იმას ძალუძს, ვისაც ომის დაწყება ძალუძს.

შინაური კახური ღორი თავისი გრძელი დინგით, ყალყზე შემდგარი ჯაგრით, სიჭრელით და ვაზის საცეცივით დაგრეხილი კუდით ისე ძალიან ჰგავს გარეულ ღორს, რომ შინაურობას მხოლოდ იმით მიხვდები, რომ, როდესაც მიუახლოვდები, ჩვეულებრივი ნადირივით არ გაგექცევა, ისე თავზე კი შეიძლება დაგესხას, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც ახლად დაყრილი გოჭები ჰყავს, და იმ გოჭებს მიფერება დაუპირე ან უდიერად მოექეცი. ამ მიზეზით რამდენ ბრაკონიერს უმართლებია თავი მონკავშირშიც და სასამართლოშიც. - რა ვქნა კაცო, გარეული მეგონაო. ცივგომბორს, რომ გადაივლი და თელავისკენ დაეშვები, ვიდრე თელავში შეხვალ, მდინარე შეგხვდება პატარა, "მღვრიე" ჰქვია. მე რამდენჯერაც ვნახე ეს მდინარე, იმდენად დაწმენდილი და ანკარა იყო, სიამოვნებით დავლიე კიდევაც და დღემდე არ ვიცი, რატომ ჰქია "მღვრიე". კახელი კაცის ბუნება ამაშიც სჩანს. ნახა და "მღვრიე" შეარქვა. შეარქვა და აღარ გადაარქვა. სწორედ ამ მდინარეს "მღვრიეს" ჭალაში გავიცანი კახური ღორი, რომლის შესახებაც ახლა ამბის მოყოლას ვაპირებ... /აქ წყდება ჩანაწერი/

"ზარია ვოსტოკას" დერეფანში ვნახე გამოკრული ცხრილი ჭადრაკის პირველობისა. ტურნირში 15 კაცი მონაწილეობდა. მათ შორის იყო რედაქტორი ჩხიკვიშვილიც. საინტერესო ის იყო, რომ რედაქტორის გარდა, ყველას ჰქონდა წაგება ან ფრე.

იმდენი იძახა იმ მამაძაღლმა ბოლშევიკმა "ნაპერწკლიდან ცეცხლი აინთებაო", სანამ არ აუხდა.

სამგლოვიარო გვირგვინზე ასეთი წარწერა გაეკეთებინათ: "ძვირფას და დაუვიწყარ აგრაფინას ნინოშვილის ქუჩის ქალებისაგან".

სავარაუდოა, რომ შოთას შუბი და ფარ-შიმშერი ხატოვნად აქვს ნათქვამი და იგი სამეფო ხმალს, ძალაუფლებას, მეფის სტატუსს ნიშნავს გადატანითი მნიშვნელობით. რაღა თქმა უნდა, როდესაც თამარი თავის ქმარს სალაშქროდ უშვებდა, თავის უზენაეს, შეუზღუდველ უფლებებსაც ანიჭებდა მრძოლის დროს, რადგან თვითონ არ შეეძლო, როგორც მეფეს, ბრძოლაში მონაწილეობა. ამრიგად სტროფი: ვის შვენის,- ლომსა,- ხმარება შუბისა, ფარ-შიმშერისა,- მეფისა მზის თამარისა... იმას კი არ ნიშნავს, რომ დავით სოსლანი მეფე თამარის ლომია და ფარ-შიმშერის ხმარება შვენის, არამედ იმას, რომ ლომს ანუ დავით სოსლანს თავის ფარ-შიმშერის ანუ სამეფო საჭურვლის, საჭურვლისა, რომელიც მეფის ძალაუფლებას გამოხატავს, იმ საჭურვლის ხმარება შვენის. შოთასაც ხომ ასე უწერია ყოველგვარი ჩართული წინადადებების გარეშე, მარტივად და გასაგებად.

არაფერი არასდროს ისე სამარცხვინოდ და თავისმომჭრელად არ ითვლებოდა სქართველოში, როგორც უპატიოსნება და ქურდობა. მარტო ის რად ღირს, რომ ქურდს მეგრულად მახინჯი ჰქვია და ეს მახინჯი საქართველოში ერთიც, რომ იყოს, მაინც უნდა გადაშენდეს, რამეთუ ქართული ანდაზა ღაღადებს: "ას მშენებელს ერთი მნგრეველი აუთავდებაო".

ერი და ერისკაცი ერთმანეთს ჰგვანანი, ისინი ერთმანეთს ავსებენ და აცოცხლებენ.

უკან ჩამორჩენილი მწერალი წინ მიმავალ ხალხს ვერაფერ სულიერ საზრდოს ვერ მიაწვდის. არაფერს ზებუნებრივსა და არარსებულს მწერლობა არ ქმნის. მწერლობა ხალხის წიაღში ეძებს განძს დღენიადაგ, პოულობს მას და შემდეგ ხალხსავე უბრუნებს მხატვრულ ფორმაში მისსავე სიბრძნეს და სიკეთეს. ხალხის სულიერი აღზრდა, სულის სისპეტაკე და სიწმინდე ბევრად არის დამოუკიდებელი მწერლობაზე. ჩვენ, მწერლებს, არანაკლები ზრუნვა მოგვიწევს საკუთარი სულის სიწმინდისა და სისპეტაკის სრულყოფისათვის. ამ ბოლო დროს ერთობ მომრავლდა, ეგერთ წოდებული, დოკუმენტური პროზა და სიმართლეს ამოფარებული ლიტერატურული წუნი. მკითხველმა უნდა იცოდეს, რომ ყველა სიმართლე და მართალი ამბავი ლიტერატურა როდია. სიმართლემ და ამბავმა, ვიდრე იგი ლიტერატურად იქცეოდეს, ისეთივე დიდი და მძიმე გზა უნდა გაიაროს, როგორიც იყო გზა გოლგოთისაკენ... მწერლობა სიმინდის ყანა არაა, შიგ რომ შეხვიდე, გლახა მოვჭრათ და მხოლოდ კარგი დავტოვოთ. იმ მიწაზე, რომელზეც ცუდი ბალახი არ ამოდის, კარგიც არ იხარებს. მწერლობა უფრო მსხმოიარე ხესა ჰგავს, რომელზედაც მებაღე მკვაზე ნაყოფს დამწიფებას არ აცლის, მწიფეს ჰკრეფს, დამპალი კი ცვივა და ნეშომპალად იქცევა.

დედამიწა ის სულელი სახედარი როდია, იმდენი აიკიდოს, რამდენსაც ვერ ზიდავს. არც ის ხეა, იმდენი მოისხას, რომ ტოტები დაემსხვრეს. დედამიწა კანიბალია, იგი თვისივე სხეულით იკვებება. რუსები ამას "самоложирание"-ს უწოდებენ. პარადოქსი ის არის, რომ ეს კანიბალი კი არ ხდება, სუქდება.

გიჟუასთან საუბარი: - სდრავსტვუი, ბრატ. შენი წიგნები წავიკითხე. სპასიბო. ქურდობას თავი დავანებე. - გამოსწორდი? - არა, იუზგარ. 68 წლისა ვარ და ვეღარ გავრბივარ.

- დაფიქრდი მაინც ბიჭო, რას ამბობ. ხომ არ შეიძლება იმაზე მეტი მოგცე, რაც აგურში მივეცი! - მაშ ექიმი რომ მოგყავს, იმაზე მეტს არ აძლევ, წამალი რომ ღირს?!

- რა ვიცი, ბატონო, რაფერ ჩავვარდი პლენად. საჯავახოში სამხედრო კომისარმა ევგენია კუტუბიძემ, რომ ჩამსვა ვაგონში, მერე გერმანელმა გამიღო კარი.

"მაქვს მკერდს მიდებული ქნარი როგორც მინდა"- მთელი კაცობრიობის შემოქმედთა ოცნებაა გამოთქმული ამ ორ სტრიქონში, ლექსში კი- განხორციელებული.

ილიკო მეველე:- ცხენიდან, რომ ჩამოვედი, ცხენი გამექცა და ძროხა როგორ დამეჭირაო? ლასარიას თხა მოხსნა ღობეზე და კანტორაზე აიყვანა. რატომ დაიჭირეო და კანტორაზე მივდიოდი და ცარიელი ხომ არ ავიდოდიო?

კაცობრიობას ჰგონია, რომ მან რაღაცა უკვე ააშენა- სინამდვილეში ჯერ არაფერიც არ აუშენებია- იგი მხოლოდ აშენებს საძირკველს რაღაც გრანდიოზულისათვის, თვითონაც, რომ წარმოდგენა არა აქვს.

წლოვანება, 10 წელი, დაიკლო ეფროსინემ გათხოვებისას. ახალი საპენსიო კანონის დროს ახტა, პენსიას მივიღებო, მაგრამ ვერ მიართვეს.

ციხის "ვალჩოკში" ქერა თვალიც შავი ჩანს, ამიტომ ისეთი შთაბეჭდილებაა, თითქოს სულ ერთი თვალი გიყურებს. ერთი, ღამესავით შავი და ბოროტი თვალი.

რომ დამაგვიანდება და მილიციაში, საავადმყოფოში და საგიჟეთში რეკავ, ერთხელ საჯაროში ან აკადემიაში დარეკე, იქნებ იქა ვარ.

ყველაზე მეტი ენა მსოფლიოში ღმერთმა იცის. ყველას თავის ენაზე ელაპარაკება. ყველა გლახა იესო ქრისტე არ არის.

- როგორ ცხოვრობ ბიჭო, სამ ცოლს რომ ალიმენტს უხდი? - ჩემს ცოლს შემოაქვს ალიმენტი 4 ქმრისაგან და იოლად გავდივართ.

კჩვენ ხშირად გვეშინია სიტყვა გენიოსის ხმარებისას. საშიში არაფერია, იგი ასეა განმარტებული ლექსიკონში: "უდიდესი შემოქმედებითი ნიჭის მატარებელი ადამიანი". საშიში მხოლოდ ის არის, რომ ეს განმარტება ვიდრე უღირს ადამიანს არ მივუსადაგოთ, თორემ ნიკო ლორთქიფანიძის მიმართ ეს განმარტება იმდენად ბუნებრივია და სისხლხორცეული, რომ ხანდახან გვიკვირს კიდეც, ნუთუ ეს არ იცოდნენ მისმა თანამედროვეებმა, ნუთუ თავიდანვე ვერ გრძნობდნენ ამას! შესაშური ბიოგრაფია აქვს ნიკო ლორთქიფანიძეს. გაიხსენეთ, რომელი მწერლის ბიოგრაფიას ამშვენებს საქართველოში, და თუნდაც მის გარეთ, ორი დუელი, არა პირადი ღირსების, არამედ სამშობლოს, ერის წმინდა სახელისა და ღირსების დასაცავად.